Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 7
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 7/ मन्त्र 15
    ऋषिः - वत्सार काश्यप ऋषिः देवता - विश्वेदेवा देवताः छन्दः - निचृत् ब्राह्मी अनुष्टुप्, स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    स प्र॑थ॒मो बृह॒स्पति॑श्चिकि॒त्वाँस्तस्मा॒ऽइन्द्रा॑य सु॒तमाजु॑होत॒ स्वाहा॑। तृ॒म्पन्तु॒ होत्रा॒ मध्वो॒ याः स्वि॑ष्टा॒ याः सुप्री॑ताः॒ सुहु॑ता॒ यत्स्वाहाया॑ड॒ग्नीत्॥१५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सः। प्र॒थ॒मः। बृह॒स्पतिः॑। चि॒कि॒त्वान्। तस्मै॑। इन्द्रा॑य। सु॒तम्। आ। जु॒हो॒त॒। स्वाहा॑। तृ॒म्पन्तु॑। होत्राः॑। मध्वः॑। याः। स्वि॑ष्टा॒ इति॒ सुऽइ॑ष्टाः। याः। सुप्री॑ता॒ इति॒ सुऽप्री॑ताः। सुहु॑ता॒ इति॑ सुऽहु॑ताः। यत्। स्वाहा॑। अया॑ट्। अ॒ग्नीत् ॥१५॥

    स्वर रहित मन्त्र

    स प्रथमो बृहस्पतिश्चिकित्वाँस्तस्माऽइन्द्राय सुतमा जुहोत स्वाहा । तृम्पन्तु होत्रा मध्वो याः स्विष्टा याः सुप्रीताः सुहुता यत्स्वाहायाडग्नीत् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सः। प्रथमः। बृहस्पतिः। चिकित्वान्। तस्मै। इन्द्राय। सुतम्। आ। जुहोत। स्वाहा। तृम्पन्तु। होत्राः। मध्वः। याः। स्विष्टा इति सुऽइष्टाः। याः। सुप्रीता इति सुऽप्रीताः। सुहुता इति सुऽहुताः। यत्। स्वाहा। अयाट्। अग्नीत्॥१५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 7; मन्त्र » 15
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे योगाभ्याससाधकांनो शिष्यांनो, पूर्वीच्या मंत्रात (क्र. 14) म्हटल्याप्रमाणे ज्या (प्रथम:) प्रथम, म्हणजे सर्वांहून आधी मित्र असलेल्या ज्या (चिकिवान्) विज्ञानवान आणि (बृहस्पति:) विद्यायुक्त वाकपतीचे वर्णन आले आहे, तो ज्याप्रकारे (विद्या आणि योग साधनारूप) ऐश्वर्याच्या प्राप्तीसाठी यज्ञ करतो, तसे (तस्मै) त्या (इन्द्राय) ऐश्वर्यासाठी (आजुहोत) अवलंब करा. तसेच (यत्) जो कोणी (होत्रा:) स्वीकरणीय योगाध्यापक असतील अथवा (या:) ज्या (मध्व:) माधुर्यगुणयुक्त आणि (स्विष्ट:) इष्ट कार्याची सिद्धी करून देणार्‍या विदुषी स्त्रिया असतील अथवा (या:) ज्या (सुहुता:) हवन आदी कर्माची रीती सांगणार्‍या आणि (सुप्रीता:) प्रसन्न स्वभावाच्या विद्धान स्त्रिया असतील, अथवा (अग्नित्) उत्कृष्ट अनुभवी प्रेरक योगी असेल, की जो (स्नाहा) आपल्या सत्यवाणीद्वारे (अयाट्) सर्वांना उपकृत आणि तृप्त करतो, तुम्ही साथकशिष्यांनी त्या मधुर भाषी, प्रसन्न विदुषी, विद्वान, वा अनुभवी योगीजनांपासून योगशिक्षण घ्या व त्यांनीही तुम्हाला आनंदाने (तृप्यन्तु) तृप्त करावे. ॥15॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. ज्याप्रमाणे योगी, विद्वान आणि योगिनी विदुषी स्त्रिया परमैश्वर्यप्राप्तीसाठी यज्ञ करतात, आणि ज्याप्रमाणे एक सेवक आपल्या स्वामीची निष्ठेने सेवा करतो, त्याप्रमाणे अन्य सर्व जणांनीही या योग व विद्या प्राप्तीसाठी यज्ञरत असावे. या मार्गानेच लोक इष्टसिद्धी करू शकतील. ॥15॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top