Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 10 के सूक्त 117 के मन्त्र
1 2 3 4 5 6 7 8 9
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 117/ मन्त्र 6
    ऋषिः - भिक्षुः देवता - धनान्नदानप्रशंसा छन्दः - त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः

    मोघ॒मन्नं॑ विन्दते॒ अप्र॑चेताः स॒त्यं ब्र॑वीमि व॒ध इत्स तस्य॑ । नार्य॒मणं॒ पुष्य॑ति॒ नो सखा॑यं॒ केव॑लाघो भवति केवला॒दी ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    मोघ॑म् । अन्न॑म् । वि॒न्द॒ते॒ । अप्र॑ऽचेताः । स॒त्यम् । ब्र॒वी॒मि॒ । व॒धः । इत् । सः । तस्य॑ । न । अ॒र्य॒मण॑म् । पुष्य॑ति । नो इति॑ । सखा॑यम् । केव॑लऽअघः । भ॒व॒ति॒ । के॒व॒ल॒ऽआ॒दी ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    मोघमन्नं विन्दते अप्रचेताः सत्यं ब्रवीमि वध इत्स तस्य । नार्यमणं पुष्यति नो सखायं केवलाघो भवति केवलादी ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    मोघम् । अन्नम् । विन्दते । अप्रऽचेताः । सत्यम् । ब्रवीमि । वधः । इत् । सः । तस्य । न । अर्यमणम् । पुष्यति । नो इति । सखायम् । केवलऽअघः । भवति । केवलऽआदी ॥ १०.११७.६

    ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 117; मन्त्र » 6
    अष्टक » 8; अध्याय » 6; वर्ग » 23; मन्त्र » 1
    Acknowledgment

    हिन्दी (1)

    पदार्थ

    (अप्रचेताः) अप्रकृष्ट बुद्धिवाला-बेसमझ मनुष्य (मोघम्) व्यर्थ (अन्नं विन्दते) अन्नादि धन को प्राप्त करते हैं (सत्यं ब्रवीमि) मैं सत्य कहता हूँ (तस्य) उसका (सः) वह धन वैभव (वधः-इत्) वधक है-घातक ही है (अर्यमणम्) उस अन्नादि से ज्ञानदाता विद्वान् को (न पुष्यति) नहीं पालता है (न-उ सखायम्) और न ही समानधर्मी समानवंशी सम्बन्धी को पालता है-घोषित करता है, वह ऐसा (केवलादी) अकेला खानेवाला (केवलाघः) केवल पापी होता है ॥६॥

    भावार्थ

    जो मनुष्य अन्न धन सम्पत्ति का स्वामी बनकर उससे किसी ज्ञान देनेवाले विद्वान् का पोषण नहीं करता न किसी वंशीय सम्बन्धी का पोषण करता है, उसका अन्नधन सम्पत्ति पाना व्यर्थ है-घातक है, वह केवल अकेले खाकर पापी बनकर संसार से चला जाता है ॥६॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    संस्कृत (1)

    पदार्थः

    (अप्रचेताः-मोघम्-अन्नम्-विन्दते) अप्रकृष्टचेतस्को जनो व्यर्थमन्नं प्राप्नोति (सत्यं ब्रवीमि वधः-इत् सः-तस्य) सत्यं कथयामि वधक एव च तस्य (अर्यमणं न पुष्यति न-उ सखायम्) तेनान्नेन ज्ञानदातारं विद्वांसं न पोषयति न च समानधर्माणं समानवंशं वा पोषयति (केवलादी केवलाघः-भवति) एकाकी भुञ्जानः केवलपापवान् भवति ॥६॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    इंग्लिश (1)

    Meaning

    The man of no knowledge and short vision gets food in vain and prosperity for nothing. Verity I say that prosperity is his min, his very death in life. He prospers not who helps neither the friend nor the wise, eating all by himself he eats nothing but sin.

    इस भाष्य को एडिट करें

    मराठी (1)

    भावार्थ

    जो माणूस अन्न धनसंपत्तीचा स्वामी बनून त्याद्वारे एखादे ज्ञान देणाऱ्या एखाद्या विद्वानाचे पोषण करत नाही किंवा समान वंशीय संबंधीचे पोषण करत नाही. त्याचे अन्न धन संपत्ती प्राप्त करणे व्यर्थ आहे - घातक आहे. तो एकटा खाऊन पापी बनून जगातून जातो. ॥६॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top