ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 151/ मन्त्र 3
ऋषि: - श्रद्धा कामायनी
देवता - श्रद्धा
छन्दः - निचृदनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
यथा॑ दे॒वा असु॑रेषु श्र॒द्धामु॒ग्रेषु॑ चक्रि॒रे । ए॒वं भो॒जेषु॒ यज्व॑स्व॒स्माक॑मुदि॒तं कृ॑धि ॥
स्वर सहित पद पाठयथा॑ । दे॒वाः । असु॑रेषु । श्र॒द्धाम् । उ॒ग्रेषु॑ । च॒क्रि॒रे । ए॒वम् । भो॒जेषु॑ । यज्व॑ऽसु । अ॒स्माक॑म् । उ॒दि॒तम् । कृ॒धि॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
यथा देवा असुरेषु श्रद्धामुग्रेषु चक्रिरे । एवं भोजेषु यज्वस्वस्माकमुदितं कृधि ॥
स्वर रहित पद पाठयथा । देवाः । असुरेषु । श्रद्धाम् । उग्रेषु । चक्रिरे । एवम् । भोजेषु । यज्वऽसु । अस्माकम् । उदितम् । कृधि ॥ १०.१५१.३
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 151; मन्त्र » 3
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 9; मन्त्र » 3
Acknowledgment
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 9; मन्त्र » 3
Acknowledgment
भाष्य भाग
हिन्दी (1)
पदार्थ
(यथा) जैसे (उग्रेषु) क्रूर (असुरेषु) दुष्ट जनों के ऊपर (देवाः) मुमुक्षु विद्वान् (श्रद्धाम्) यथोचित धारणा-दैवी शक्ति को (चक्रिरे) प्रेरित करते हैं (एवं भोजेषु) ऐसे ही भोजन करानेवालों या देनेवालों में (यज्वसु) यज्ञ करानेवालों में (अस्माकम्) हमारे (उदितम्) आशीर्वादवचन को (कृधि) कल्याणप्रद कर ॥३॥
भावार्थ
जीवन्मुक्त ऊँचे विद्वानों को चाहिये कि वे अपनी दैवी शक्ति का उपयोग उपदेश आदि द्वारा क्रूर दुष्ट जनों के प्रति प्रेरित करें, उनको यथार्थ मार्ग पर लावें, ऐसा करने में वे सफल हों, इसी प्रकार भोजन खिलानेवाले और यज्ञ करानेवाले यजमानों के प्रति अपना हार्दिक आशीर्वाद देकर उनका कल्याण साधें ॥३॥
संस्कृत (1)
पदार्थः
(यथा-उग्रेषु-असुरेषु) यथा क्रूरेषु-अस्तव्यस्तेषु दुष्टजनेषु तेषामुपरि (देवाः श्रद्धां चक्रिरे) मुमुक्षवो विद्वांसो यथोचितधारणां दैवीं शक्तिं प्रेरयन्ति (एवं भोजेषु यज्वसु अस्माकम्-उदितम् कृधि) एवं भोजनदातृषु तथा यजमानेषु खल्वस्माकमिदमाशीर्वचनं कल्याणप्रदं कुरु ॥३॥
English (1)
Meaning
Just as noble and creative powers have faith in how they must deal with the cruel and the evil doers, so let my word of faith and truth be justified in relation to the generous and the yajnics for their success and fulfilment.
मराठी (1)
भावार्थ
जीवनमुक्त विद्वानांनी आपल्या दैवी शक्तीचा उपयोग करून उपदेश इत्यादीद्वारे क्रूर दुष्ट जनांना प्रेरित करावे. त्यांना यथार्थ मार्गावर आणावे. असे करण्यात ते सफल व्हावेत. त्या प्रकारचे भोजन करविणाऱ्यांनी व यज्ञ करविणाऱ्यांनी यजमानाला आपला हार्दिक आशीर्वाद देऊन त्यांचे कल्याण करावे. ॥३॥
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Dhiman
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal