ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 20/ मन्त्र 1
ऋषिः - विमद ऐन्द्रः प्राजापत्यो वा वसुकृद्वा वासुक्रः
देवता - अग्निः
छन्दः - आसुरीत्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
भ॒द्रं नो॒ अपि॑ वातय॒ मन॑: ॥
स्वर सहित पद पाठभ॒द्रम् । नः॒ । अपि॑ । वा॒त॒य॒ । मनः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
भद्रं नो अपि वातय मन: ॥
स्वर रहित पद पाठभद्रम् । नः । अपि । वातय । मनः ॥ १०.२०.१
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 20; मन्त्र » 1
अष्टक » 7; अध्याय » 7; वर्ग » 2; मन्त्र » 1
Acknowledgment
अष्टक » 7; अध्याय » 7; वर्ग » 2; मन्त्र » 1
Acknowledgment
भाष्य भाग
हिन्दी (1)
विषय
इस सूक्त में राजा, गोपालक, इन्द्रियस्वामी आत्मा द्वारा प्रजाओं, गौओं, इन्द्रियों के नियन्त्रण और भलीभाँति रक्षणादि व्यवहार उपदिष्ट हैं।
पदार्थ
(नः मनः) हे अग्रणायक परमात्मन् वा राजन् ! हमारे अन्तःकरण को (भद्रम्-अपि-वातय) कल्याणमार्ग पर प्रेरित कर-चला ॥१॥
भावार्थ
परमात्मा या राजा हमारे अन्तःकरण को कल्याणकारी मार्ग पर चलाये, उपासक तथा प्रजाएँ इस बात की अभिलाषा करें ॥१॥
संस्कृत (1)
विषयः
अत्र सूक्ते राज्ञा, गोपतिना, इन्द्रियस्वामिना प्रजानां गवामिन्द्रियाणां नियन्त्रणं यथावद् रक्षणादिव्यवहाराश्चोपदिश्यन्ते।
पदार्थः
(नः मनः) हे अग्रणायक परमात्मन् ! यद्वा राजन् ! अस्माकं मनोऽन्तःकरणम् (भद्रम्-अपि वातय) कल्याणं कल्याणमार्गं प्रति प्रेरय चालय “वात गतिसुखसेवनेषु” [चुरादिः] ॥१॥
इंग्लिश (1)
Meaning
O Agni, lord of light, inspire and enlighten our mind to turn to divinity and concentrate there.
मराठी (1)
भावार्थ
परमात्मा किंवा राजाने आमच्या अंत:करणाला कल्याणकारी मार्गाने चालवावे. उपासक व प्रजा यांनी अशी अभिलाषा धरावी. ॥१॥
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal