पदार्थः -
(याः पूर्वाः ओषधीः) याः श्रेष्ठा ओषधयः “विभक्तिव्यत्ययेन जसः स्थाने शस्” (पुरा त्रियुगम्) पुराकालात्-आरभ्य सृष्टितोऽद्ययावत् त्रीणि-युगानि “अत्यन्तसंयोगे द्वितीया” “त्रियुगं त्रीणि युगानि” [निरु० ९।२८] त्रियुगेषु-वसन्ते प्रावृषि शरदि (देवेभ्यः-जाताः) भौतिकदेवेभ्यः-भौतिकदेवानां शक्तिमादायोत्पन्नाः (बभ्रूणाम्) बभ्रुवर्णानां यद्वा रोगहरणानां पोषयित्रीणाम् “बभ्रूणां बभ्रुवर्णानां हरणानां भरणानामिति वा” [निरु० ९।२९] (शतं सप्त च धामानि) सप्ताधिकं शतं यासां जन्मानि यद्वा प्राणिशरीरस्य मर्माणि प्रयोगस्थानानि (नु मनै) अवश्यं मन्येऽहं भिषक् ॥१॥

Meaning -
Let me observe, investigate and know the herbs, ancient and best for all the three seasons and ages, bom of the divine gifts of nature for people, herbs yellow, ripe and brown, and hundred and seven of them with places where they grow and where they work. (‘Shatam dhamani sapta cha’ can also be interpreted as seven hundred herbs and the places where they grow.)

भावार्थ - सृष्टीच्या आरंभापासून भौतिक देव - सूर्य, चंद्र इत्यादींची शक्ती घेऊन उत्पन्न झालेल्या औषधांच्या उत्पत्ती क्रम स्थानांना व तेथील प्राणीशरीराच्या प्रयोगस्थानांना वैद्य जाणतो, की कोणत्या स्थानांचा रोग दूर करता येतो. व कोणते अंग पुष्ट करता येते. ॥१॥