अन्वयः - हे अग्ने ! यथा विश्वाची विदथ्यामानक्तु तदुपदेशेन त्वं नो देवताता मृधो मा कः ये देवासो सानौ विभृत्राः पुत्रासो मातरन्न बर्हिषः आ सदन्तु ताँस्त्वं कामयस्व ॥३॥

पदार्थः -
(आ) (पुत्रासः) पुत्राः (न) इव (मातरम्) (विभृत्राः) विशेषेण पोषकाः (सानौ) ऊर्ध्वे देशे (देवासः) विद्वांसः (बर्हिषः) प्रवृद्धाः (सदन्तु) आसीदन्तु (आ) (विश्वाची) या विश्वमञ्चति (विदथ्याम्) विदथेषु गृहेषु साध्वीं नीतिम् (अनक्तु) कामयताम् (अग्ने) विद्वन् (मा) (नः) अस्माकम् (देवताता) दिव्यगुणप्रापके यज्ञे (मृध्रः) हिंस्रान् (कः) कुर्याः ॥३॥

भावार्थः - अत्रोपमालङ्कारः । सैव मातोत्तमा या ब्रह्मचर्येण विदुषी भूत्वा सन्तानान् सुशिक्ष्य विद्ययैषामुन्नतिं कुर्यात् स एव पिता श्रेष्ठोऽस्ति यो हिंसादिदोषरहितान् सन्तानान् कुर्यात् त एव विद्वांसः प्रशस्ताः सन्ति येऽन्यान् मनुष्यान् मातृवत् पालयन्ति ॥३॥

Bhashya Acknowledgment

Meaning -
Just as children in the mother’s lap rest blissfully, so let the conductors and organisers of yajna, all noble and brilliant souls, rise and reach the heights of skies. And then let universality of values adorn and sanctify our yajnic policy of governance and administration so that, O lord of light, fire and power, Agni, no one may violate us in our divine programme of development and progress.

Bhashya Acknowledgment

भावार्थ - या मंत्रात उपमालंकार आहे. जी विदुषी ब्रह्मचर्यपूर्वक संतानांना चांगले शिक्षण देऊन विद्येने उन्नत करते तीच माता उत्तम असते. जो संतानांचे हिंसक दोष दूर करतो, तोच पिता श्रेष्ठ असतो. जे मातेप्रमाणे माणसांचे पालन करतात तेच विद्वान प्रशंसनीय असतात. ॥ ३ ॥

Bhashya Acknowledgment