Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 8 के सूक्त 12 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 12/ मन्त्र 33
    ऋषिः - पर्वतः काण्वः देवता - इन्द्र: छन्दः - स्वराडार्च्युष्निक् स्वरः - ऋषभः

    सु॒वीर्यं॒ स्वश्व्यं॑ सु॒गव्य॑मिन्द्र दद्धि नः । होते॑व पू॒र्वचि॑त्तये॒ प्राध्व॒रे ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सु॒ऽवीर्य॑म् । सु॒ऽअश्व्य॑म् । सु॒ऽगव्य॑म् । इ॒न्द्र॒ । द॒द्धि॒ । नः॒ । होता॑ऽइव । पू॒र्वऽचि॑त्तये । प्र । अ॒ध्व॒रे ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    सुवीर्यं स्वश्व्यं सुगव्यमिन्द्र दद्धि नः । होतेव पूर्वचित्तये प्राध्वरे ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सुऽवीर्यम् । सुऽअश्व्यम् । सुऽगव्यम् । इन्द्र । दद्धि । नः । होताऽइव । पूर्वऽचित्तये । प्र । अध्वरे ॥ ८.१२.३३

    ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 12; मन्त्र » 33
    अष्टक » 6; अध्याय » 1; वर्ग » 6; मन्त्र » 8
    Acknowledgment

    संस्कृत (2)

    पदार्थः

    (इन्द्र) हे परमात्मन् ! (नः) अस्मभ्यम् (सुवीर्यम्) सुवीर्यवत् (स्वश्व्यम्) स्वश्ववत् (सुगव्यम्) शोभनगोवत् (दद्धि) धनं देहि (प्राध्वरे) महायज्ञे (होतेव) यज्ञकर्तेव (पूर्वचित्तये) पूर्वज्ञानाय त्वमसि ॥३३॥ इति द्वादशं सूक्तं षष्ठो वर्गश्च समाप्तः ॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    विषयः

    पुनस्तमर्थमाह ।

    पदार्थः

    हे इन्द्र ! पूर्वचित्तये=पूर्णविज्ञानाय । यद्वा । सर्वेभ्यः पूर्वमेव प्रज्ञापनाय । होता इव । यद्यपि यज्ञं नाहं जानामि तथापि ऋत्विगिव । अध्वरे=यागे । त्वाम् । प्र=प्रार्थये । त्वं खलु । नोऽस्मभ्यम् । सुवीर्य्यम्=सुवीर्य्योपेतम् । स्वश्व्यम् । धनं दद्धि=देहि ॥३३ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    हिन्दी (2)

    पदार्थ

    (इन्द्र) हे परमात्मन् ! (नः) आप हमारे लिये (सुवीर्यम्) सुन्दर वीर्यवाले (स्वश्व्यम्) सुन्दर अश्ववाले (सुगव्यम्) सुन्दर गोवाले धन को (दद्धि) दें (प्राध्वरे) संसाररूप महायज्ञ में (होतेव) यज्ञकर्त्ता के समान (पूर्वचित्तये) पूर्वज्ञानप्राप्त करने के लिये आप हैं ॥३३॥

    भावार्थ

    हे प्रभो ! यज्ञकर्त्ता के समान ज्ञान प्राप्त करानेवाले गुरु तथा आचार्य्य आप ही हैं। कृपा करके हमको ज्ञान की प्राप्ति कराएँ, जिससे हम लोग नित्यप्रति यज्ञों द्वारा आपकी उपासना में प्रवृत्त रहें। हे ऐश्वर्य्यसम्पन्न भगवन् ! हमें गौ आदि उत्तमोत्तम धनों को दीजिये, जिससे हम ऐश्वर्य्यसम्पन्न होकर यज्ञ करते हुए स्वाधीनता से जीवन व्यतीत करें ॥३३ यह बारहवाँ सूक्त और छठा वर्ग समाप्त हुआ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    विषय

    फिर भी उसी विषय को कहते हैं ।

    पदार्थ

    (इन्द्र) हे इन्द्र ! (पूर्वचित्तये) पूर्ण विज्ञानप्राप्ति के लिये अथवा सबसे पहले ही जनाने के लिये (होता+इव) ऋत्विक् के समान (अध्वरे) यज्ञ में तेरी (प्र) प्रार्थना करता हूँ । तू (नः) हम लोगों को (सुवीर्य्यम्) सुवीर्य्योपेत (स्वश्व्यम्) अच्छे-२ घोड़ों से युक्त (सुगव्यम्) मनोहर गवादि पशु समेत धन को (दद्धि) दे ॥३३ ॥

    भावार्थ

    उसी की कृपा से अश्वादिक पशु भी प्राप्त होते हैं ॥३३ ॥

    टिप्पणी

    यह अष्टम मण्डल का बारहवाँ सूक्त और छठा वर्ग समाप्त हुआ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    इंग्लिश (1)

    Meaning

    Then O lord omnipotent and self-refulgent, like a generous host of cosmic yajna, bring us the wealth of prosperity and progress and a brave and honourable progeny as the first gift and attainment of the yajna.

    इस भाष्य को एडिट करें

    मराठी (1)

    भावार्थ

    त्याच्या कृपेने अश्व इत्यादी पशूही प्राप्त होतात. ॥३३॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top