यजुर्वेद - अध्याय 23/ मन्त्र 19
ग॒णानां॑ त्वा ग॒णप॑तिꣳहवामहे प्रि॒याणां॑ त्वा प्रि॒यप॑तिꣳहवामहे निधी॒नां त्वा॑ निधि॒पति॑ꣳ हवामहे वसो मम। आहम॑जानि गर्भ॒धमा त्वम॑जासि गर्भ॒धम्॥१९॥
स्वर सहित पद पाठग॒णाना॑म्। त्वा॒। ग॒णप॑ति॒मिति॑ ग॒णऽप॑तिम्। ह॒वा॒म॒हे॒। प्रि॒याणा॑म्। त्वा॒। प्रि॒यप॑ति॒मिति॑ प्रि॒यऽप॑तिम्। ह॒वा॒म॒हे॒। नि॒धी॒नामिति॑ निऽधी॒नाम्। त्वा॒। नि॒धि॒पति॒मिति॑ निधि॒ऽपति॑म्। ह॒वा॒म॒हे॒। व॒सो॒ऽइति॑ वसो। मम॑। आ। अ॒हम्। अ॒जा॒नि॒। ग॒र्भ॒धमिति॑ गर्भ॒ऽधम्। आ। त्वम्। अ॒जा॒सि॒। ग॒र्भ॒धमिति॑ गर्भ॒ऽधम् ॥१९ ॥
स्वर रहित मन्त्र
गणानान्त्वा गणपतिँ हवामहे प्रियाणान्त्वा प्रियपतिँ हवामहे निधीनान्त्वा निधिपतिँ हवामहे वसो मम । आहमजानि गर्भधमा त्वमजासि गर्भधम् ॥
स्वर रहित पद पाठ
गणनाम्। त्वा। गणपतिमिति गणऽपतिम्। हवामहे। प्रियाणाम्। त्वा। प्रियपतिमिति प्रियऽपतिम्। हवामहे। निधीनामिति निऽधीनाम्। त्वा। निधिपतिमिति निधिऽपतिम्। हवामहे। वसोऽइति वसो। मम। आ। अहम्। अजानि। गर्भधमिति गर्भऽधम्। आ। त्वम्। अजासि। गर्भधमिति गर्भऽधम्॥१९॥
विषय - प्रार्थना
व्याखान -
हे समूहाचे अधिपत्य करणाऱ्या ! तू सर्व समूहाचा पति असल्यामुळे मी तुला गणपती या नावाने ओळखतो. सर्व प्रिय पदार्थांचा व लोकांचा तूच पालक आहेस त्यासाठी मी तुला “प्रियपति” जाणावे. त्याप्रमाणेच माझ्या सर्व निधींचा पती असल्यामुळे निधीपती समजावे. “वसो” सर्व जगाला ज्या सामथ्यनि तू निर्माण केलेले आहेस त्या सामर्थ्याचा धारक व पोषक तूच आहेस. हे मला कळले पाहिजे. या सर्वाचे कारण तुझे सामर्थ्य आहे त्यामुळेच जगाचे धारण व पोषण होते. ही जीवसृष्टी उत्पन्न होते व नष्ट होते परंतु तू मात्र जन्मरहित अमृत स्वरूप आहेस. तुझ्या कृपेने मी अधर्मअविद्या, दुष्टभाव इत्यादींना “अजानि” दूर सारावे. आम्ही सर्व लोक तुझ्या प्राप्तीची “हवामहे” इच्छा करतो म्हणून आम्हाला लवकरात लवकर प्राप्ती होऊ दे. जर तुझी प्राप्ती होण्यास थोडाही विलंब झाला तर आमच्या अस्तित्वाला कुठेच थारा मिळणार नाही.॥४६॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal