English
ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 68/ मन्त्र 18
ऋषिः - प्रियमेधः
देवता - ऋक्षाश्वमेधयोर्दानस्तुतिः
छन्दः - पादनिचृद्गायत्री
स्वरः - षड्जः
ऐषु॑ चेत॒द्वृष॑ण्वत्य॒न्तॠ॒ज्रेष्वरु॑षी । स्व॒भी॒शुः कशा॑वती ॥
स्वर सहित पद पाठआ । एषु॑ । चे॒त॒त् । वृष॑ण्ऽवती । अ॒न्तः । ऋ॒ज्रेषु॑ । अरु॑षी । सु॒ऽअ॒भी॒शुः । कशा॑ऽवती ॥
स्वर रहित मन्त्र
ऐषु चेतद्वृषण्वत्यन्तॠज्रेष्वरुषी । स्वभीशुः कशावती ॥
स्वर रहित पद पाठआ । एषु । चेतत् । वृषण्ऽवती । अन्तः । ऋज्रेषु । अरुषी । सुऽअभीशुः । कशाऽवती ॥ ८.६८.१८
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 68; मन्त्र » 18
अष्टक » 6; अध्याय » 5; वर्ग » 4; मन्त्र » 3
अष्टक » 6; अध्याय » 5; वर्ग » 4; मन्त्र » 3
विषयः - बुद्धिं वर्णयति ।
पदार्थः -
एषु+ऋज्रेषु=ऋजुगामिषु । इन्द्रियाश्वेषु अन्तर्मध्ये । एका । कशावती=विवेकवती बुद्धिर्नारी । आचेतत्=आचेतयति ज्ञानशक्त्या शास्तीत्यर्थः । कीदृशी वृषण्वती=वर्षाकारिणी । पुनः । अरुषी=आरोचमाना=शोभमाना । पुनः । स्वभीशुः= सुप्रग्रहा ॥१८ ॥