English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 253
ऋषिः - भर्गः प्रागाथः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - बृहती
स्वरः - मध्यमः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
0
श꣣ग्ध्यू꣢३षु꣡ श꣢चीपत꣣ इ꣢न्द्र꣣ वि꣡श्वा꣢भिरू꣣ति꣡भिः꣢ । भ꣢गं꣣ न꣡ हि त्वा꣢꣯ य꣣श꣡सं꣢ वसु꣣वि꣢द꣣म꣡नु꣢ शूर꣣ च꣡रा꣢मसि ॥२५३॥
स्वर सहित पद पाठश꣣ग्धि꣢ । उ꣣ । सु꣢ । श꣣चीपते । शची । पते । इ꣡न्द्र꣢꣯ । वि꣡श्वा꣢꣯भिः । ऊ꣣ति꣡भिः꣢ । भ꣡ग꣢꣯म् । न । हि । त्वा꣣ । यश꣡स꣢म् । व꣣सुवि꣡द꣢म् । व꣣सु । वि꣡द꣢꣯म् । अ꣡नु꣢꣯ । शू꣣र । च꣡रा꣢꣯मसि ॥२५३॥
स्वर रहित मन्त्र
शग्ध्यू३षु शचीपत इन्द्र विश्वाभिरूतिभिः । भगं न हि त्वा यशसं वसुविदमनु शूर चरामसि ॥२५३॥
स्वर रहित पद पाठ
शग्धि । उ । सु । शचीपते । शची । पते । इन्द्र । विश्वाभिः । ऊतिभिः । भगम् । न । हि । त्वा । यशसम् । वसुविदम् । वसु । विदम् । अनु । शूर । चरामसि ॥२५३॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 253
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 3; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 2; मन्त्र » 1
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 3; खण्ड » 3;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 3; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 2; मन्त्र » 1
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 3; खण्ड » 3;
Acknowledgment
विषय - इन्द्र नावाने परमात्म व राजाला संबोधून -
शब्दार्थ -
(शचीपते इन्द्र) प्रज्ञा, वाणी व कर्म यांचे स्वामी हे परमेश्वर वा हे राजा, आपण (विश्वाभिः) सर्व (ऊतिभिः) रक्षण सामर्थ्याने (उ) अवश्य (सु) उत्तमरीत्या (शग्धि) आम्हा उपासकांना / प्रजाजनांना शक्तिमान करा. (भगं न) सूर्याप्रमाणे (यशसम्) यशस्वी आणि (वसुविदम्) ऐश्वर्य- प्रदाता (त्वा अनु) तुमच्या आज्ञेप्रमाणे आचरण करून हे (शूर) दानशूर, धर्मशूर, विद्याशूर, वीरत्वशूर परमेश्वर / राजा, आम्ही (चरामसि) आचरण करीत आहोत, करीत राहू।।१।।
भावार्थ - राजानेदेखील परमेश्वराप्रमाणे वाग्मी, कर्मष्य, ज्ञानी व्हायला हवे. त्याने प्रजारक्षक, सूर्यवत कीर्तिमंत, प्रजेस ऐश्वर्य देणारा दानवीर, धर्मवीर, विद्यावीर व युद्धवीर व्हायला पाहिजे. तसेच प्रजाजनांनीदेखील परमेश्वराच्या आणि धर्मात्मा राजाच्या आज्ञेप्रमाणे आचरण ठेविले पाहिजे.।।१।।
विशेष -
या मंत्रात श्लेष आणि उपमा अलंकार आहेत.।।१।।