English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 407
ऋषिः - सौभरि: काण्व:
देवता - इन्द्रः
छन्दः - ककुप्
स्वरः - ऋषभः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
0
सी꣡द꣢न्तस्ते꣣ व꣢यो꣣ य꣢था꣣ गो꣡श्री꣢ते꣣ म꣡धौ꣢ मदि꣣रे꣢ वि꣣व꣡क्ष꣢णे । अ꣣भि꣡ त्वामि꣢꣯न्द्र नोनुमः ॥४०७॥
स्वर सहित पद पाठसी꣡द꣢꣯न्तः । ते꣣ । व꣡यः꣢꣯ । य꣡था꣢꣯ । गो꣡श्री꣢꣯ते । गो । श्री꣣ते । म꣡धौ꣢꣯ । म꣣दिरे꣢ । वि꣣व꣡क्ष꣢णे । अ꣣भि꣢ । त्वाम् । इ꣣न्द्र । नोनुमः ॥४०७॥
स्वर रहित मन्त्र
सीदन्तस्ते वयो यथा गोश्रीते मधौ मदिरे विवक्षणे । अभि त्वामिन्द्र नोनुमः ॥४०७॥
स्वर रहित पद पाठ
सीदन्तः । ते । वयः । यथा । गोश्रीते । गो । श्रीते । मधौ । मदिरे । विवक्षणे । अभि । त्वाम् । इन्द्र । नोनुमः ॥४०७॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 407
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 5; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 2; मन्त्र » 9
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 6;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 5; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 2; मन्त्र » 9
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 6;
Acknowledgment
विषय - पक्ष्याच्या उदाहरणावरून परमेश्वराच्या स्तुतिविषयी -
शब्दार्थ -
(इत्या हि) खरोखरच (सोमः) सोमरस वा वीररस (इत्) निश्चयाने (मदः) हर्ष व उत्साह देणारा असतो. त्याद्वारे (ब्रह्म) जीवात्मा वा रामा (वर्धनम्) उन्नती (चकार) करतो. त्याने उत्साहित होऊन हे (शविष्ठ) बलिष्ठ (वज्रिन) दुष्टांवर व दुष्टत्वावर प्रहार करणारे हे जीवात्मा वा हे राजा, तुम्ही (स्वराज्यम्) स्वराज्यासाठी (अनु अर्चन्) अनुकूल परिस्थिती तयार करीत (ओजसा) आपल्या शक्तीने (पृथिव्याः) शरीरातील मन, बुद्धी, प्राण, इंद्रिये आदीपासून वा राष्ट्रभूमीपासून (अहिम्) दुष्ट संकल्प, पाप, रोग, चोर, लुटारू, हक आदींच्या रूपात विचरणाऱ्या असुरांना (निः शशा) शरीरातून / राष्ट्रातून बाहेर काढून टाक, हाकलून द्या.।। २।।
भावार्थ - शरीरात आत्मा व राष्ट्रात राजा क्रमशः ब्रह्मानंद रस व वीर रसाचे सेवन करतात व शरीरातील / राष्ट्रातील शत्रूंना निःशेष करून वाणी व दुन्दुभिघोषाद्वारे स्वराज्याची अर्चना करतात.।। २।।
विशेष -
या मंत्रात श्लेष अलंकार आहे.।। २।।