शब्दार्थ -
(प्रथम अर्थ) (परमात्मपर) हे (सोम) सर्व जगाचे उत्पत्तिकर्ता परमेश्वर, तुम्ही (महान्) महान आहात. (समुद्रः) रसाचे आनंदाचे सागर आहात (देवानाम्) प्रकाशक विद्वानांचे, सूर्य, चंद्र, विद्युत, अग्नी आदींचे आणि ज्ञानेंद्रिये, मन, बुद्धी आदींचे (पिता) पालनकर्ता आहात. तुम्ही (विश्वा धात्र) सर्व स्थानांत आणि हृदयरूप गृहात (अभि पवस्व) व्याप्त असून त्यांना पवित्र करीत आहात.।। द्वितीय अर्थ - (राजापर अर्थ) - हे (सोम) चंद्राप्रमाणे आल्हादक आणि प्रजारंजक राजा, आपण (महान्) गुण व कर्म या दृष्टीने महान आहात. आपण (समुद्रः) प्रेमरस, शौर्य आणि संपदांचे आगर आहात. (देवानाम्) दानादी गुणांनी समृद्ध अशा प्रजाजनांचे (पिता) पालक आहात. आपण (विश्वा धाम) राष्ट्राचे शिक्षण, न्याय, कृषी, व्यापार, उद्योग, सैन्य आदी सर्व विभागांत (अभि) जाऊन (पवस्व) त्या विभागांना पवित्र वा शुद्ध करता.।। ३।।

भावार्थ - जसे परमात्मा सर्वांचे हृदय पवित्र वा दोषरहित करतो, तसे राजानेही राष्ट्राच्या सर्व विभागांचा पवित्र म्हणजे भ्रष्टाचाररहित करावे.।। ३।।

इस भाष्य को एडिट करें