शब्दार्थ -
(प्रथम अर्थ) परमात्मपर)- हे सोम परमेश्वर, (अस्मभ्यम्) आम्हांसाठी (वसुविदम्) आपण ऐश्वर्यदायक आहात. (त्वा) (अभि) आपणास उद्देशून (वाणीः) आमची वाणी (अनूषत) आपली स्तुती करीत आहे. आम्ही (गो भिः) वेदवाणी द्वारे (ते) तुमच्या (वर्णम्) स्वरूपाला (अभिवासयामसि) आमच्या अंतःकरणात स्थापित करीत आहोत.।। द्वितीय अर्थ - (वैद्यपर)- उपचारासाठी सोम आदी औषधींचा रस अभिषुत करणारे वैद्यराज, (अस्मभ्यम्) आम्हा रोग्यांसाठी (वसुविदम्) स्वास्थ्यरूप संपदा देणाऱ्या अशा (त्वा अभि) आपणास उद्देशून आम्हा रोगीजनांत (वाणीः) वाणी (अनूषत) तुमची स्तुती करीत आहे, म्हणजे तुमच्या आयुर्वेदशास्त्रात ज्ञानाची प्रशंसा करीत आहे (इथपर्यंत रोगीजनांचे कथन आहे.) पुढे वैद्यराज म्हणतात- हे त्वचारोगाने त्रस्त रोगी मनुष्या, (गोभिः) गायीद्वारे प्राप्त होणाऱ्या दूध, दही, घृत, मूत्र व शेण या पंच गव्यांद्वारे आम्ही (ते) तुझ्या त्वचेच (वर्णम्) स्वाभाविक रंग पुन्हा (अभिवासयामसि) तुझ्या त्वचेत आणून देतो, म्हणजे कुष्ठ आदी रोगाने तुझ्या त्वचेचा जे रंग-रूप विकृत झाले होते, ते घालवून पूर्वीचा स्वाभाविक रंग आणतो. या वर्णनाने असे सूचित होते की त्वचा रोगांवर पंच गव्य चिकित्सा अत्यंत गुणकारी आहे.।।१०।।

भावार्थ - सर्व प्रकारचे ऐश्वर्य देणाऱ्या परमेश्वराचे सत्य, शिव, सुंदर, सच्चिदानंत स्वरूप आम्ही हृदयात धारण केले पाहिजे. तसेच श्रेष्ठ वैद्यांनी सांगितलेल्या पद्धतीने पंचगव्यांद्वारे उपचार करून रोगीजनांनी त्वचा आदीन्त होणारे रोग दूर करावेत.।।१०।।

इस भाष्य को एडिट करें