English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 90/ मन्त्र 3
बृह॒स्पतिः॒ सम॑जय॒द्वसू॑नि म॒हो व्र॒जान्गोम॑तो दे॒व ए॒षः। अ॒पः सिषा॑स॒न्त्स्वरप्र॑तीतो॒ बृह॒स्पति॒र्हन्त्य॒मित्र॑म॒र्कैः ॥
स्वर सहित पद पाठबृह॒स्पति॑: । सम् । अ॒ज॒य॒त् । वसू॑नि । म॒ह: । व्र॒जान् । गोऽम॑त: । दे॒व: । ए॒ष: ॥ अ॒प: । सिसा॑सन् । स्व॑: । अप्र॑तिऽइत: । बृह॒स्पति॑: । हन्ति॑ । अ॒मित्र॑म् । अ॒र्कै: ॥९०.३॥
स्वर रहित मन्त्र
बृहस्पतिः समजयद्वसूनि महो व्रजान्गोमतो देव एषः। अपः सिषासन्त्स्वरप्रतीतो बृहस्पतिर्हन्त्यमित्रमर्कैः ॥
स्वर रहित पद पाठबृहस्पति: । सम् । अजयत् । वसूनि । मह: । व्रजान् । गोऽमत: । देव: । एष: ॥ अप: । सिसासन् । स्व: । अप्रतिऽइत: । बृहस्पति: । हन्ति । अमित्रम् । अर्कै: ॥९०.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 90; मन्त्र » 3
भाषार्थ -
(এষঃ) এই (বৃহস্পতিঃ দেবঃ) ব্রহ্মাণ্ডপতি-দেব (বসূনি) ৮ বসুর ওপর (সমজয়ৎ) সম্যক্ বিজয় প্রাপ্ত এবং (গোমতঃ) ইন্দ্রিয়যুক্ত (মহঃ ব্রজান্) মহা প্রাণিবর্গের ওপর (সমজয়ৎ) সম্যক্ বিজয় প্রাপ্ত। (অপ্রতীতঃ) অপ্রতীত হয়েও (বৃহস্পতিঃ) ব্রহ্মাণ্ডপতি, (অপঃ) প্রাণ তথা (স্বঃ) সুখের (সিষাসন্) মহাদান করে, (অর্কৈঃ) নিজ তেজ দ্বারা (অমিত্রম্) শত্রুরূপ কামাদির (হন্তি) হনন করে।
- [বসূনি=অগ্নি পৃথিবী; বায়ু অন্তরিক্ষ; চন্দ্র সূর্য; নক্ষত্র তারাগণ। গোঃ=ইন্দ্রিয়-সমূহ (উণা০ কোষ ২.৬৭), বৈদিক যন্ত্রালয়, আজমের। (মহঃ ব্রজান্=কীট, পতঙ্গ, পশু, পক্ষী, মনুষ্য—এই মহা প্রাণীবর্গ। অপঃ=প্রাণান্, যথা “সপ্তাপঃ স্বপতো লোকমীয়ুঃ”, ষডিন্দ্রিয়াণি বিদ্যা সপ্তমী (নিরু॰ ১২.৪.৩৭)।]
इस भाष्य को एडिट करें