पदार्थः -
हे आचार्यप्रवर ! वयं शिष्याः (त्वा) त्वाम् (समिधं शकेम) ज्ञानदानाय समिन्धितुं शक्नुयाम। [सं पूर्वाद् इन्धी दीप्तौ धातोः ‘शकि णमुल्कमुलौ। अ० ३।४।१२’ इत्यनेन तुमर्थे कमुल् प्रत्ययः। शक्लृ शक्तौ स्वादिः, विकरणव्यत्ययेन शप्।] त्वम् (धियः) अस्माकं बुद्धीः (साधय) परिष्कुरु। (त्वे) त्वया। [युष्मच्छब्दात् तृतीयैकवचने ‘सुपां सुलुक्०’ अ० ७।१।३९ इत्यनेन विभक्तेः शे आदेशः।] (आहुतम्) प्रदत्तम् (हविः) आदातुं योग्यं ज्ञानम् (देवाः) प्रमुदिताः शिष्याः (अदन्ति) गृह्णन्ति। (त्वम्) आदित्यान् आदित्यब्रह्मचारिणः (आवह) समाजं प्रापय, (तान् हि) तान् खलु आदित्यान् आदित्यब्रह्मचारिणः वयम् (उश्मसि) कामयामहे। [वश कान्तौ, अदादिः। ‘इदन्तो मसि। अ० ७।१।४६।’] हे (अग्ने) विद्वन्, शिक्षणकलावित् आचार्य ! (वयम्) शिष्याः (तव सख्ये) त्वदीये साहचर्ये (मा रिषाम) कदापि दोषयुक्ता क्षतिग्रस्ता वा न भवेम ॥३॥२

भावार्थः - शिष्याणां समर्पणरूपया समिधा यदाऽऽचार्यः समिध्यते तदैव स शिष्यैः सहान्तरङ्गतां संस्थाप्य स्वार्जितां सर्वामपि विद्यां तेभ्यः प्रयच्छति तेषां चारित्रिकं विकासं चाप्यातनोति ॥३॥ अस्मिन् खण्डे जीवात्मोद्बोधनपुरस्सरं परमात्मजीवात्मब्रह्मानन्दमोक्षप्राप्तिवर्णनाद् आचार्यशिष्यविषयवर्णनात्प्रसङ्गतो नृपतिविषयवर्णनाच्चैतत्खण्डस्य पूर्वखण्डेन संगतिर्वेदितव्या ॥

इस भाष्य को एडिट करें