पदार्थः -
प्रथमः—जीवात्मपरः। (वसवः) स्वेषु सद्गुणकर्मस्वभावानां निवासकाः मोक्षपथपथिकाः जनाः (कुतश्चित्) यतः कुतोऽपि (अवसे) शत्रोः स्वात्मनो रक्षणाय (तम् सुप्रतिचक्षम्) सम्यग् द्रष्टारम् (अग्निम्) जीवात्मानम् (अस्ते) मोक्षधाम्नि। [अस्तमिति गृहनाम। निघं० ३।४।] (न्यृण्वन्) प्रेषयन्ति। [ऋणोतिर्गतिकर्मा। निघं० २।१४।] (यः दक्षाय्यः) बलवर्द्धकः। [दक्षयति वर्द्धयति यः सः दक्षाय्यः। श्रुदक्षिस्पृहिगृहिभ्य आय्यः। उ० ३।९६ इति दक्षतेः आय्यप्रत्ययः।] (नित्यः) अविनश्वरो जीवात्मा (दमे) देहगृहे। [दम इति गृहनाम। निघं० ३।४।] (आस२) बभूव ॥ द्वितीयः—विद्युत्परः। (वसवः) विद्युद्विद्यायां कृतनिवासाः शिल्पिनः (कुतश्चित्) कुतोऽपि भयहेतोः (अवसे) रक्षणाय (तम् सुप्रतिचक्षम्) सुप्रकाशकरम् (अग्निम्) विद्युद्रूपम् (अस्ते) निवासगृहे। [जातावेकवचनम्, गृहे गृहे इत्यर्थः।] (न्यृण्वन्) प्रेषयन्ति, (यः दक्षाय्यः) बलवान् (नित्यः) अक्षयः विद्युदग्निः (दमे) उत्पादनगृहे (आस) बभूव ॥२॥३ अत्र श्लेषालङ्कारः ॥२॥

भावार्थः - राष्ट्रे यथा प्रजाजना अभ्युदयनिःश्रेयसयोः पथिकाः स्युस्तथैव शिल्पिनो विद्युतमुत्पाद्य प्रकाशनार्थं यन्त्रादिचालनार्थं च तारद्वारा गृहे गृहे संयोजयन्तु ॥२॥

इस भाष्य को एडिट करें