पदार्थः -
(स्वस्रोः) भगिन्योः अनयोः नक्तोषसोः (समानः) एक एव (अनन्तः) असीमः (अध्वा) मार्गः वर्तते। (तम्) आकाशरूपम् अध्वानम् (देवशिष्टे) जगदीश्वरेण अनुशिष्टे शिक्षिते (अन्यान्या) परस्परं सम्बद्धे (चरतः) विचरतः। इमे (सुमेके२) सुष्ठु नियमेषु प्रक्षिप्ते। [मेकः, डुमिञ् प्रक्षेपणे धातोर्बाहुलकादौणादिकः कन् प्रत्ययः। शोभनो मेकः नियमेषु प्रक्षेपणं ययोस्ते।] (विरूपे) कृष्णगौररूपविभिन्नवर्णे, (समनसा) समानमनस्के इव (नक्तोषसा) रात्र्युषसौ (न मेथेते) न परस्परं हिंस्तः। [मेथृ मेधाहिंसनयोः भ्वादिः] (न तस्थतुः) न कार्याद् विरमतः, प्रत्युत आसृष्टेः विश्रामप्रदानप्रकाशप्रदानरूपस्वस्व- कार्यसंलग्ने स्तः ॥३॥३ अत्र नक्तोषसोः स्वसृत्वारोपाद् रूपकालङ्कारः। ‘समनसा’ इति लुप्तोपमम् ॥३॥

भावार्थः - नक्तोषर्वदपरापराविद्ये अपि मनुष्यैः सामञ्जस्येन गृह्येतां चेत्तर्हि निश्चयेनाभ्युदयनिःश्रेयससिद्धिर्भवितुं शक्नोति ॥३॥

इस भाष्य को एडिट करें