पदार्थः -
(अग्निः) पार्थिवो वह्निः (ज्योतिः) एकं ज्योतिरस्ति (ज्योतिः) तज्ज्योतिरेव (अग्निः) वस्तुतः अग्निरुच्यते। (इन्द्रः) विद्युत् (ज्योतिः) एकं ज्योतिरस्ति, (ज्योतिः) तज्ज्योतिः एव (इन्द्रः) वस्तुतो विद्युदस्ति। (सूर्यः) आदित्यः (ज्योतिः) एकं ज्योतिरस्ति, (ज्योतिः) तज्ज्योतिः एव (सूर्यः) वस्तुतः सूर्योऽस्ति ॥१॥

भावार्थः - यद्यपि वह्निविद्युत्सूर्याः पृथिव्यप्तेजोवाय्वाकाशरूपपञ्चतत्त्वात्मकाः सन्ति तथापि वह्नेर्वह्नित्वं विद्युतो विद्युत्वं सूर्यस्य च सूर्यत्वं ज्योतिष्कारणादेव वर्तते, ज्योतिर्विना तेषु किमपि महत्त्वं नावशिष्येत। तथैव मनुष्यस्यापि मनुष्यत्वमध्यात्मज्योतिषः कारणादेव। अतः सर्वैर्मानवैरध्यात्मज्योतिषः सञ्चयस्य प्रयत्नो विधेयः ॥१॥

इस भाष्य को एडिट करें