English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 28/ मन्त्र 1
ऋषिः - इन्द्रवसुक्रयोः संवाद ऐन्द्रः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
विश्वो॒ ह्य१॒॑न्यो अ॒रिरा॑ज॒गाम॒ ममेदह॒ श्वशु॑रो॒ ना ज॑गाम । ज॒क्षी॒याद्धा॒ना उ॒त सोमं॑ पपीया॒त्स्वा॑शित॒: पुन॒रस्तं॑ जगायात् ॥
स्वर सहित पद पाठविश्वः॑ । हि । अ॒न्यः । अ॒रिः । आ॒ज॒गाम॑ । मम॑ । इत् । अह॑ । श्वशु॑रः । न । आ । ज॒गा॒म॒ । ज॒क्षी॒यात् । धा॒नाः । उ॒त । सोम॑म् । प॒पी॒या॒त् । सुऽआ॑शितः । पुनः॑ । अस्त॑म् । ज॒गा॒या॒त् ॥
स्वर रहित मन्त्र
विश्वो ह्य१न्यो अरिराजगाम ममेदह श्वशुरो ना जगाम । जक्षीयाद्धाना उत सोमं पपीयात्स्वाशित: पुनरस्तं जगायात् ॥
स्वर रहित पद पाठविश्वः । हि । अन्यः । अरिः । आजगाम । मम । इत् । अह । श्वशुरः । न । आ । जगाम । जक्षीयात् । धानाः । उत । सोमम् । पपीयात् । सुऽआशितः । पुनः । अस्तम् । जगायात् ॥ १०.२८.१
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 28; मन्त्र » 1
अष्टक » 7; अध्याय » 7; वर्ग » 20; मन्त्र » 1
अष्टक » 7; अध्याय » 7; वर्ग » 20; मन्त्र » 1
भावार्थ - जेव्हा शरीर निर्मिती सुरू होते. तेव्हा प्राण प्रथमपासूनच आपले कार्य आरंभ करतो. आत्मा त्यावेळी स्वज्ञान शक्तीने कार्य आरंभ करत नाही. जेव्हा तो कार्य सुरू करतो तेव्हा जन्म प्राप्त करून जगात अन्न इत्यादी भोग भोगतो व सोम इत्यादी औषधींचे रसपान करतो. या प्रकारे संसाराचे भोग भोगून अमर धाम मोक्ष प्राप्त करतो. त्याच प्रकारे राष्ट्रात राष्ट्रमंत्री प्रथम राष्ट्राची व्यवस्था करतो. पुन्हा राष्ट्रपती शासन अधिकार सांभाळतो. तो राष्ट्रात नाना प्रकारच्या भोगांना भोगतो व सोम इत्यादी औषधींचे रसपान करतो व उच्च प्रतिष्ठा पद प्राप्त करतो. ॥१॥
इस भाष्य को एडिट करें