Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 3 के सूक्त 10 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 3/ सूक्त 10/ मन्त्र 1
    ऋषिः - गाथिनो विश्वामित्रः देवता - अग्निः छन्दः - विराडुष्णिक् स्वरः - ऋषभः

    त्वाम॑ग्ने मनी॒षिणः॑ स॒म्राजं॑ चर्षणी॒नाम्। दे॒वं मर्ता॑स इन्धते॒ सम॑ध्व॒रे॥

    स्वर सहित पद पाठ

    त्वाम् । अ॒ग्ने॒ । म॒नी॒षिणः॑ । स॒म्ऽराज॑म् । च॒र्ष॒णी॒नाम् । दे॒वम् । मर्ता॑सः । इ॒न्ध॒ते॒ । सम् । अ॒ध्व॒रे ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    त्वामग्ने मनीषिणः सम्राजं चर्षणीनाम्। देवं मर्तास इन्धते समध्वरे॥

    स्वर रहित पद पाठ

    त्वाम्। अग्ने। मनीषिणः। सम्ऽराजम्। चर्षणीनाम्। देवम्। मर्तासः। इन्धते। सम्। अध्वरे॥

    ऋग्वेद - मण्डल » 3; सूक्त » 10; मन्त्र » 1
    अष्टक » 3; अध्याय » 1; वर्ग » 7; मन्त्र » 1

    पदार्थ -
    [१] हे (अग्ने) = परमात्मन् ! (मनीषिणः मर्तासः) = बुद्धिमान् मनुष्य (अध्वरे) = इस जीवनयज्ञ में (त्वां समिन्धते) = आपको ही समिद्ध करते हैं आपका ही दर्शन करने का प्रयत्न करते हैं। प्रभु का दर्शन 'मनीषा' = बुद्धि से ही होता है 'दृश्यते त्वग्रया बुद्ध्या सूक्ष्मया सूक्ष्मदर्शिभिः'। [२] बुद्धिमान् पुरुष देखता है कि वे प्रभु ही (चर्षणीनां सम्राजम्) = श्रमशील पुरुषों के जीवनों को दीप्त करनेवाले हैं। (देवम्) = प्रकाशमय हैं, इन चर्षणियों को श्रमशील व्यक्तियों को प्रकाश प्राप्त करानेवाले हैं।

    भावार्थ - भावार्थ- श्रमशील पुरुषों के जीवनों को दीप्त करनेवाले उस प्रकाशमय प्रभु का दर्शन मनीषी [बुद्धिमान्] ही कर पाते हैं।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top