English
ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 90/ मन्त्र 2
ऋषिः - नृमेधपुरुमेधौ
देवता - इन्द्र:
छन्दः - पादनिचृत्पङ्क्ति
स्वरः - पञ्चमः
त्वं दा॒ता प्र॑थ॒मो राध॑साम॒स्यसि॑ स॒त्य ई॑शान॒कृत् । तु॒वि॒द्यु॒म्नस्य॒ युज्या वृ॑णीमहे पु॒त्रस्य॒ शव॑सो म॒हः ॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । दा॒ता । प्र॒थ॒मः । राध॑साम् । अ॒सि॒ । असि॑ । स॒त्यः । ई॒शा॒न॒ऽकृत् । तु॒वि॒ऽद्यु॒म्नस्य॑ । युज्या॑ । आ । वृ॒णी॒म॒हे॒ । पु॒त्रस्य॑ । शव॑सः । म॒हः ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वं दाता प्रथमो राधसामस्यसि सत्य ईशानकृत् । तुविद्युम्नस्य युज्या वृणीमहे पुत्रस्य शवसो महः ॥
स्वर रहित पद पाठत्वम् । दाता । प्रथमः । राधसाम् । असि । असि । सत्यः । ईशानऽकृत् । तुविऽद्युम्नस्य । युज्या । आ । वृणीमहे । पुत्रस्य । शवसः । महः ॥ ८.९०.२
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 90; मन्त्र » 2
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 13; मन्त्र » 2
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 13; मन्त्र » 2
विषय - राधसां प्रथमः दाता
पदार्थ -
[१] हे प्रभो ! (त्वम्) = आप (राधसाम्) = ऐश्वर्यों के (प्रथमः दाता असि) = सर्वमुख्य दाता हैं। आप (सत्यः असि) = सत्यस्वरूप हैं। (ईशानकृत्) = स्तोताओं को ऐश्वर्यों का ईशान [स्वामी] बनाने - वाले हैं। [२] (तुविद्युम्नस्य) = महान् ज्ञान ज्योतिवाले (शवसः पुत्रस्य) = बल के पुत्र - सर्वशक्तिमान् (महः) = महान् आपके (युज्या) = योग्य-संगतिकरण योग्य धनों को (आवृणीमहे) = हमें वरते हैं। हम प्रभु से देव धनों को ही प्राप्त करने की कामना करते हैं।
भावार्थ - भावार्थ- प्रभु ही सर्वमुख्य ऐश्वर्यों के दाता हैं। उस महान् ज्ञानज्योतिवाले सर्वशक्तिमान् प्रभु के धनों का ही हम वरण करते हैं।
इस भाष्य को एडिट करें