Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 19/ सूक्त 51/ मन्त्र 1
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - आत्मा
छन्दः - एकावसानैकपदा ब्राह्म्यनुष्टुप्
सूक्तम् - आत्मा सूक्त
अयु॑तो॒ऽहमयु॑तो म आ॒त्मायु॑तं मे॒ चक्षु॒रयु॑तं मे॒ श्रोत्र॑मयु॑तो मे प्रा॒णोऽयु॑तो मेऽपा॒नोऽयु॑तो मे व्या॒नोऽयु॑तो॒ऽहं सर्वः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठअयु॑तः। अ॒हम्। अयु॑तः। मे॒। आ॒त्मा। अयु॑तम्। मे॒। चक्षुः॑। अयु॑तम्। मे॒। श्रोत्र॑म्। अयु॑तः। मे॒। प्रा॒णः। अयु॑तः। मे॒। अ॒पा॒नः। मे॒। वि॒ऽआ॒नः। अयु॑तः। अ॒हम्। सर्वः॑ ॥५१.१॥
स्वर रहित मन्त्र
अयुतोऽहमयुतो म आत्मायुतं मे चक्षुरयुतं मे श्रोत्रमयुतो मे प्राणोऽयुतो मेऽपानोऽयुतो मे व्यानोऽयुतोऽहं सर्वः ॥
स्वर रहित पद पाठअयुतः। अहम्। अयुतः। मे। आत्मा। अयुतम्। मे। चक्षुः। अयुतम्। मे। श्रोत्रम्। अयुतः। मे। प्राणः। अयुतः। मे। अपानः। मे। विऽआनः। अयुतः। अहम्। सर्वः ॥५१.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 19; सूक्त » 51; मन्त्र » 1
विषय - अनिन्दित जीवनवाला 'ब्रह्मा'
पदार्थ -
१. [यु निन्दायाम्] (अयुतः अहम्) = अनिन्दित जीवनवाला मैं होऊँ। (मे आत्मा अयुतः) = मेरा मन अनिन्दित हो। मे (चक्षुः अयुतम्) = मेरी आँख अनिन्दित हो-इससे मैं भद्र को ही देखू । (मे श्रोत्रं अयुतम्) = मेरा कान अनिन्दित हो-इससे मैं भद्र को ही सु।। २. (मे प्राणः अयुत:) = मेरा प्राण अनिन्दित हो। (मे अपान: अयुतः) = मेरा अपान भी अनिन्दित हो। (मे व्यान: अयुत:) = प्राणापान सन्धिरूप मेरा व्यानवायु भी अनिन्दित हो। (अहं सर्वः अयुत्) = मैं सारे-का-सारा अनिन्दित होऊँ।
भावार्थ - हम निष्पाप जीवनवाले बनकर अनिन्दित जीबनवाले हों।
इस भाष्य को एडिट करें