English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 162/ मन्त्र 2
ऋषिः - रक्षोहा ब्राह्मः
देवता - गर्भसंस्त्रावे प्रायश्चित्तम्
छन्दः - निचृदनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
यस्ते॒ गर्भ॒ममी॑वा दु॒र्णामा॒ योनि॑मा॒शये॑ । अ॒ग्निष्टं ब्रह्म॑णा स॒ह निष्क्र॒व्याद॑मनीनशत् ॥
स्वर सहित पद पाठयः । ते॒ । गर्भ॑म् । अमी॑वा । दुः॒ऽनामा॑ । योनि॑म् । आ॒ऽशये॑ । अ॒ग्निः । तम् । ब्रह्म॑णा । स॒ह । निः । क्र॒व्य॒ऽअद॑म् । अ॒नी॒न॒श॒त् ॥
स्वर रहित मन्त्र
यस्ते गर्भममीवा दुर्णामा योनिमाशये । अग्निष्टं ब्रह्मणा सह निष्क्रव्यादमनीनशत् ॥
स्वर रहित पद पाठयः । ते । गर्भम् । अमीवा । दुःऽनामा । योनिम् । आऽशये । अग्निः । तम् । ब्रह्मणा । सह । निः । क्रव्यऽअदम् । अनीनशत् ॥ १०.१६२.२
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 162; मन्त्र » 2
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 20; मन्त्र » 2
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 20; मन्त्र » 2
पदार्थ -
(यः) जो (अमीवा) रोगभूत (दुर्णामा) पापरूप कृमि (ते गर्भम्) तेरे गर्भ को (योनिम्) योनि को (आशये) प्राप्त हुआ है, (तं क्रव्यादम्) उस मांसभक्षक को (ब्रह्मणा सह) उदुम्बर के योग से (निर्-अनीनशत्) चित्रक नितान्त नष्ट कर देता है ॥२॥
भावार्थ - स्त्री के योनि व गर्भ के क्रिमिरोग के नष्ट करने का एकमात्र साधन उदुम्बर के साथ चित्रक ही है ॥२॥
इस भाष्य को एडिट करें