English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 153/ मन्त्र 1
ऋषिः - इन्द्रमातरो देवजामयः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृद्गायत्री
स्वरः - षड्जः
ई॒ङ्खय॑न्तीरप॒स्युव॒ इन्द्रं॑ जा॒तमुपा॑सते । भे॒जा॒नास॑: सु॒वीर्य॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठई॒ङ्खय॑न्तीः । अ॒प॒स्युवः॑ । इन्द्र॑म् । जा॒तम् । उप॑ । आ॒स॒ते॒ । भे॒जा॒नासः॑ । सु॒ऽवीर्य॑म् ॥
स्वर रहित मन्त्र
ईङ्खयन्तीरपस्युव इन्द्रं जातमुपासते । भेजानास: सुवीर्यम् ॥
स्वर रहित पद पाठईङ्खयन्तीः । अपस्युवः । इन्द्रम् । जातम् । उप । आसते । भेजानासः । सुऽवीर्यम् ॥ १०.१५३.१
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 153; मन्त्र » 1
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 11; मन्त्र » 1
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 11; मन्त्र » 1
विषय - इन्द्र। सेनापति का वर्णन।
भावार्थ -
(जातम्) उत्पन्न बालक को माताओं के तुल्य प्रेम पूर्वक (जातम् इन्द्रम्) प्रसिद्ध हुए ऐश्वर्यवान्, शत्रुहन्ता राजा को (ईङ् खयन्तीः) प्राप्त होती हुई, (अपस्युवः) नाना कर्म करने वाली प्रजाएं (सु-वीर्यम् भेजानासः) उत्तम वीर्य, बल, शौर्य को सेवन करती हुई उसकी (उप आसते) देववत् उपासना करतीं, उसका आश्रय ग्रहण करती हैं।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषयः इन्द्र मातरो देव ममः॥ इन्द्रो देवता॥ छन्द:-१ निचृद् गायत्री। २-५ विराड् गायत्री॥ पञ्चर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें