ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 8/ मन्त्र 4
त्वाम॑ग्ने धर्ण॒सिं वि॒श्वधा॑ व॒यं गी॒र्भिर्गृ॒णन्तो॒ नम॒सोप॑ सेदिम। स नो॑ जुषस्व समिधा॒नो अ॑ङ्गिरो दे॒वो मर्त॑स्य य॒शसा॑ सुदी॒तिभिः॑ ॥४॥
स्वर सहित पद पाठत्वाम् । अ॒ग्ने॒ । ध॒र्ण॒सिम् । वि॒श्वऽधा॑ । व॒यम् । गीः॒ऽभिः । गृ॒णन्तः॑ । न॒म॒सा । उप॑ । से॒दि॒म॒ । सः । नः॒ । जु॒ष॒स्व॒ । स॒म्ऽइ॒धा॒नः । अ॒ङ्गि॒रः॒ । दे॒वः । मर्त॑स्य । य॒शसा॑ । सु॒दी॒तिऽभिः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वामग्ने धर्णसिं विश्वधा वयं गीर्भिर्गृणन्तो नमसोप सेदिम। स नो जुषस्व समिधानो अङ्गिरो देवो मर्तस्य यशसा सुदीतिभिः ॥४॥
स्वर रहित पद पाठत्वाम्। अग्ने। धर्णसिम्। विश्वधा। वयम्। गीःऽभिः। गृणन्तः। नमसा। उप। सेदिम। सः। नः। जुषस्व। सम्ऽइधानः। अङ्गिरः। देवः। मर्तस्य। यशसा। सुदीतिऽभिः ॥४॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 8; मन्त्र » 4
अष्टक » 3; अध्याय » 8; वर्ग » 26; मन्त्र » 4
अष्टक » 3; अध्याय » 8; वर्ग » 26; मन्त्र » 4
विषय - गृहपतिवत् उसका वर्त्तन । प्रजाओं द्वारा राजा की चाह । और प्रजाओं: के प्रति उसके कर्त्तव्य ।
भावार्थ -
भा०-हे (अग्ने) ज्ञानवन् ! तेजस्विन्! विद्वन् ! राजन् ! (वयं) हम लोग ( धर्णसिं ) अन्य सबको धारण करने वाले, ( त्वाम् ) तुझ को ( गीर्भिः ) वाणियों से ( गृणन्तः ) स्तुति करते हुए ( नमसा ) नमस्कार आदर वचन से ( विश्व-धा ) सब प्रकार से ( उप सेदिम ) प्राप्त हों । हे (अंगिरः ) अंगों में रस वा बलवत् रोगों के समान पापों और दुष्टों को भस्म करनेहारे (सः) वह तू ( देवः) प्रकाशमान, तेजस्वी, (मर्तस्य यशसा ) मनुष्यों के उचित यश, अन्न और (सुदीतिभिः) उत्तम कान्तियों से ( सम्-इधान: ) खूब प्रदीप्त होकर अग्नि के समान ( नः जुषस्व ) हमें प्रेम कर ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - इष आत्रेय ऋषिः ॥ अग्निदेवता ॥ छन्द:- १, ५ स्वराट् त्रिष्टुप् । २ भुरिक् त्रिष्टुप् । ३, ४, ७ निचृज्जगती । ६ विराड्जगती ॥ सप्तर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें