ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 68/ मन्त्र 11
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - इन्द्रावरुणौ
छन्दः - त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
इन्द्रा॑वरुणा॒ मधु॑मत्तमस्य॒ वृष्णः॒ सोम॑स्य वृष॒णा वृ॑षेथाम्। इ॒दं वा॒मन्धः॒ परि॑षिक्तम॒स्मे आ॒सद्या॒स्मिन्ब॒र्हिषि॑ मादयेथाम् ॥११॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्रा॑वरुणा । मधु॑मत्ऽतमस्य । वृष्णः॑ । सोम॑स्य । वृ॒ष॒णा॒ । आ । वृ॒षे॒था॒म् । इ॒दम् । वा॒म् । अन्धः॑ । परि॑ऽसिक्तम् । अ॒स्मे इति॑ । आ॒ऽसद्य । अ॒स्मिन् । ब॒र्हिषि॑ । मा॒द॒ये॒था॒म् ॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्रावरुणा मधुमत्तमस्य वृष्णः सोमस्य वृषणा वृषेथाम्। इदं वामन्धः परिषिक्तमस्मे आसद्यास्मिन्बर्हिषि मादयेथाम् ॥११॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्रावरुणा। मधुमत्ऽतमस्य। वृष्णः। सोमस्य। वृषणा। आ। वृषेथाम्। इदम्। वाम्। अन्धः। परिऽसिक्तम्। अस्मे इति। आऽसद्य। अस्मिन्। बर्हिषि। मादयेथाम् ॥११॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 68; मन्त्र » 11
अष्टक » 5; अध्याय » 1; वर्ग » 12; मन्त्र » 6
अष्टक » 5; अध्याय » 1; वर्ग » 12; मन्त्र » 6
विषय - missing
भावार्थ -
हे ( इन्द्रा वरुणा ) ऐश्वर्ययुक्त और हे श्रेष्ठ और दुःखों के वारण करने और उत्तम पद पर वरण करने योग्य स्त्री पुरुषो ! आप दोनों ( मधुमतृ तमस्य ) अति मधुर ( वृष्णः ) बलकारक ( सोमस्य ) अन्न, जल और ऐश्वर्य के उपभोग से ( वृषेथाम् ) खूब बलवान् बनो । हे ( वृषणा ) बलवान् स्त्री पुरुषो ! ( इदं ) यह ( वाम् ) आप दोनों का ( अन्धः ) उत्तम अन्न ( अस्मे ) हमारे लिये भी ( परि-सिक्तम् ) सब प्रकार से सिंच कर पात्रादि में रक्खा हो और आप दोनों ( अस्मिन् बर्हिषि ) इस वृद्धिशील राष्ट्रगृह और उत्तम आसन पर (आसद्य) विराजकर ( मादयेथाम् ) अति हर्ष लाभ करो, सुखी होओ । इति द्वादशो वर्गः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - भरद्वाजो बार्हस्पत्य ऋषिः ॥ इन्द्रावरुणौ देवते । छन्दः - १, ४, ११ त्रिष्टुप् । । ६ निचृत्त्रिष्टुप् । २ भुरिक पंक्ति: । ३, ७, ८ स्वराट् पंक्तिः । ५ पंक्तिः । ९ , १० निचृज्जगती ।। दशर्चं सूक्तम् ।।
इस भाष्य को एडिट करें