Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 7 के सूक्त 3 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 3/ मन्त्र 6
    ऋषिः - वसिष्ठः देवता - अग्निः छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः

    सु॒सं॒दृक्ते॑ स्वनीक॒ प्रती॑कं॒ वि यद्रु॒क्मो न रोच॑स उपा॒के। दि॒वो न ते॑ तन्य॒तुरे॑ति॒ शुष्म॑श्चि॒त्रो न सूरः॒ प्रति॑ चक्षि भा॒नुम् ॥६॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सु॒ऽस॒न्दृक् । ते॒ । सु॒ऽअ॒नी॒क॒ । प्रती॑कम् । वि । यत् । रु॒क्मः । न । रोच॑से । उ॒पा॒के । दि॒वः । न । ते॒ । त॒न्य॒तुः । ए॒ति॒ । शुष्मः॑ । चि॒त्रः । न । सूरः॑ । प्रति॑ । च॒क्षि॒ भा॒नुम् ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    सुसंदृक्ते स्वनीक प्रतीकं वि यद्रुक्मो न रोचस उपाके। दिवो न ते तन्यतुरेति शुष्मश्चित्रो न सूरः प्रति चक्षि भानुम् ॥६॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सुऽसन्दृक्। ते। सुऽअनीक। प्रतीकम्। वि। यत्। रुक्मः। न। रोचसे। उपाके। दिवः। न। ते। तन्यतुः। एति। शुष्मः। चित्रः। न। सूरः। प्रति। चक्षि भानुम् ॥६॥

    ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 3; मन्त्र » 6
    अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 4; मन्त्र » 1

    भावार्थ -
    हे (स्वनीक ) सुन्दर मुख वाले ! सुमुख ! विद्वन् ! हे उत्तम सैन्य वाले ! सेनापते ! राजन् ! ( यत् ) जो तू ( रुक्म: ) कान्तिमान्, सूर्य के समान ( उपाके ) सबके समीप ( रोचसे ) सबको रुचिकर प्रतीत होता है, सबके मन भाता है ( ते प्रतीकं ) तेरा प्रतीति कराने वाला, ज्ञान और बल उत्तम हो और तेरी ( सु-सन्दृक्:) उत्तम शुभ दृष्टि हो । ( ते शुष्णः ) तेरा बल, ( दिवः न तन्यतुः न ) आकाश सूर्य या मेघ विद्युत् के समान (एति) प्राप्त होता है । और तू (सूरः न चित्रः) सूर्य के समान आश्चर्यकारक होकर ( भानुम् प्रति चक्षि ) अपने तेज को प्रकट करे ।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषि: ।। अग्निर्देवता ॥ छन्दः – १, ९, १० विराट् त्रिष्टुप् । ४, ६, ७, ८ निचृत्त्रिष्टुप् । ५ त्रिष्टुप् । २ स्वराट् पंक्तिः । ३ भुरिक् पंक्तिः ।। । दशर्चं सूक्तम् ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top