Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 7 के सूक्त 38 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 38/ मन्त्र 2
    ऋषिः - वसिष्ठः देवता - सविता छन्दः - स्वराट्पङ्क्तिः स्वरः - पञ्चमः

    उदु॑ तिष्ठ सवितः श्रु॒ध्य१॒॑स्य हिर॑ण्यपाणे॒ प्रभृ॑तावृ॒तस्य॑। व्यु१॒॑र्वीं पृ॒थ्वीम॒मतिं॑ सृजा॒न आ नृभ्यो॑ मर्त॒भोज॑नं सुवा॒नः ॥२॥

    स्वर सहित पद पाठ

    उत् । ऊँ॒ इति॑ । ति॒ष्ठ॒ । स॒वि॒त॒रिति॑ । श्रु॒धि॒ । अ॒स्य । हिर॑ण्यऽपाणे । प्रऽभृ॑तौ । ऋ॒तस्य॑ । वि । उ॒र्वीम् । पृ॒थ्वीम् । अ॒मति॑म् । सृ॒जा॒नः । आ । नृऽभ्यः॑ । म॒र्त॒ऽभोज॑नम् । सु॒वा॒नः ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    उदु तिष्ठ सवितः श्रुध्य१स्य हिरण्यपाणे प्रभृतावृतस्य। व्यु१र्वीं पृथ्वीममतिं सृजान आ नृभ्यो मर्तभोजनं सुवानः ॥२॥

    स्वर रहित पद पाठ

    उत्। ऊँ इति। तिष्ठ। सवितरिति। श्रुधि। अस्य। हिरण्यऽपाणे। प्रऽभृतौ। ऋतस्य। वि। उर्वीम्। पृथ्वीम्। अमतिम्। सृजानः। आ। नृऽभ्यः। मर्तऽभोजनम्। सुवानः ॥२॥

    ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 38; मन्त्र » 2
    अष्टक » 5; अध्याय » 4; वर्ग » 5; मन्त्र » 2

    भावार्थ -
    हे ( सवितः ) सब जगत् के उत्पन्न करने हारे ! सब ऐश्वर्य के स्वामिन् ! तू ( उत् तिष्ठ) सब से ऊपर के पद पर विराजमान हो । तू ( अस्य ) इस जीव, प्रजाजन के दुःखों को ( श्रुधि ) श्रवण कर । हे ( हिरण्यपाणे ) हित, रमणीय व्यवहार वाले ! और समस्त तेज और ऐश्वर्यों के स्वामिन् ! तू ( ऋतस्य ) सत्य ज्ञान, सत् कारण और अन्न, धन, जीवनादि को (प्र-भृतौ ) उत्तम रीति से धारण करने के निमित्त ( उर्वीम् ) विशाल, ( अमतिम् ) उत्तम रूप वाली सुन्दर ( पृथ्वीम् ) भूमि को ( वि सृजानः ) विविध प्रकार का रचता हुआ और ( मर्त्त-भोजनं ) मरणशील प्राणियों के लिये भोजन और रक्षा साधन को (आसुवानः ) सर्वत्र सब ओर पैदा करता हुआ तू सबसे ऊपर विराजमान हो ।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः॥ १—६ सविता । ६ सविता भगो वा । ७, ८ वाजिनो देवताः॥ छन्दः-१, ३, ८ निचृत्त्रिष्टुप्। ५ विराट् त्रिष्टुप् । २, ४,६ स्वराट् पंक्तिः । ७ भुरिक् पंक्तिः ॥ इत्यष्टर्चं सूक्तम् ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top