ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 4/ मन्त्र 1
प्र वः॑ शु॒क्राय॑ भा॒नवे॑ भरध्वं ह॒व्यं म॒तिं चा॒ग्नये॒ सुपू॑तम्। यो दैव्या॑नि॒ मानु॑षा ज॒नूंष्य॒न्तर्विश्वा॑नि वि॒द्मना॒ जिगा॑ति ॥१॥
स्वर सहित पद पाठप्र । वः॒ । शु॒क्राय॑ । भा॒नवे॑ । भ॒र॒ध्व॒म् । ह॒व्यम् । म॒तिम् । च॒ । अ॒ग्नये॑ । सुऽपू॑तम् । यः । दैव्या॑नि । मानु॑षा । ज॒नूंषि॑ । अ॒न्तः । विश्वा॑नि । वि॒द्मना॑ । जिगा॑ति ॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र वः शुक्राय भानवे भरध्वं हव्यं मतिं चाग्नये सुपूतम्। यो दैव्यानि मानुषा जनूंष्यन्तर्विश्वानि विद्मना जिगाति ॥१॥
स्वर रहित पद पाठप्र। वः। शुक्राय। भानवे। भरध्वम्। हव्यम्। मतिम्। च। अग्नये। सुऽपूतम्। यः। दैव्यानि। मानुषा। जनूंषि। अन्तः। विश्वानि। विद्मना। जिगाति ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 4; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 5; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 5; मन्त्र » 1
विषय - अग्निवत् राजा शासक की परिचर्या और उसके कर्त्तव्य ।
भावार्थ -
हे मनुष्यो ! ( वः ) आप लोगों में से ( यः ) जो (शुक्राय ) शुद्ध (भानवे ) ज्ञान प्रकाश प्राप्त करने के लिये और ( अग्नये ) ज्ञानवान् परमेश्वर की उपासना करने और अग्नि में आहुति देने के लिये (सु-पूतं ) शुद्ध पवित्र (हव्यं ) आहुति देने योग्य अन्नादि पदार्थ और ( मतिं ) उत्तमः बुद्धि को (जिगाति) प्राप्त करता है, और ( यः ) जो (दैव्यानि ) विद्वानों और ( मानुषा) साधारण मनुष्यों के ( विश्वानि ) समस्त (जनूंषि) जन्मों को भी (अन्तः) अपने भीतर ( जिगाति ) प्राप्त कर लेता है। उस विद्वान् के लिये आप भी (हव्यं) उत्तम पदार्थ ( प्र भरध्वम् ) प्राप्त कराओ ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः ।। अग्निर्देवता ॥ छन्दः- १, ३, ४, ७ भुरिक् पंक्ति: ।। ६ स्वराट् पंक्ति: । ८, ९ पंक्तिः । २, ५ निचृत्त्रिष्टुप् । १० विराट् त्रिष्टुप् । दशर्चं सूक्तम् ।।
इस भाष्य को एडिट करें