ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 41/ मन्त्र 3
भग॒ प्रणे॑त॒र्भग॒ सत्य॑राधो॒ भगे॒मां धिय॒मुद॑वा॒ दद॑न्नः। भग॒ प्र णो॑ जनय॒ गोभि॒रश्वै॒र्भग॒ प्र नृभि॑र्नृ॒वन्तः॑ स्याम ॥३॥
स्वर सहित पद पाठभग॑ । प्रऽने॑त॒रिति॒ प्रऽने॑तः । भग॑ । सत्य॑ऽराधः । भग॑ । इ॒माम् । धिय॑म् । उत् । अ॒व॒ । दद॑त् । नः॒ । भग॑ । प्र । नः॒ । ज॒न॒य॒ । गोभिः॑ । अश्वैः॑ । भग॑ । प्र । नृऽभिः॑ । नृ॒ऽवन्तः॑ । स्या॒म॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
भग प्रणेतर्भग सत्यराधो भगेमां धियमुदवा ददन्नः। भग प्र णो जनय गोभिरश्वैर्भग प्र नृभिर्नृवन्तः स्याम ॥३॥
स्वर रहित पद पाठभग। प्रऽनेतरिति प्रऽनेतः। भग। सत्यऽराधः। भग। इमाम्। धियम्। उत्। अव। ददत्। नः। भग। प्र। नः। जनय। गोभिः। अश्वैः। भग। प्र। नृऽभिः। नृऽवन्तः। स्याम ॥३॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 41; मन्त्र » 3
अष्टक » 5; अध्याय » 4; वर्ग » 8; मन्त्र » 3
अष्टक » 5; अध्याय » 4; वर्ग » 8; मन्त्र » 3
विषय - भगवान् से नाना प्रार्थनाएं।
भावार्थ -
हे (भग ) ऐश्वर्यवन् ! हे ( प्रणेतः ) उत्तम मार्ग में लेजाने हारे ! हे (भग ) सेवन योग्य, हे ( सत्य-राधः ) सत् पदार्थों में विद्यमान कारणरूप प्रकृति और सत्यज्ञान वेद के धनी, उसको वश करने हारे, हे ( भग ) ऐश्वर्य-सुखदातः ! आप (नः) हमारी ( इमां ) इस (धियम्) बुद्धि को (उत् अव) ऊपर की ओर ले चलो, उन्नत करो । ( नः ददत् ) हमें दान करते हुए हे (भग ) ऐश्वर्यवन् ! ( नः ) हमें ( गोभिः अश्वैः) गौओं, वाणियों इन्द्रियगणों और अश्वों से ( प्र जनय ) उत्तम बनाइये ! जिससे हे ( भग ) ऐश्वर्य के स्वामिन् ! हम ( नृभिः ) उत्तम पुरुषों के साथ मिलकर ( नृवन्तः ) उत्तम मनुष्यों के सहयोगी होकर ( प्र स्याम ) उत्तम बनें ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः ॥ १ लिङ्गोक्ताः । २—६ भगः । ७ उषा देवता ॥ छन्दः—१ निचृज्जगती। २, ३, ५, ७ निचृत्त्रिष्टुप् । ६ त्रिष्टुप् । ४ पंक्तिः॥ सप्तर्चं सूकम्॥
इस भाष्य को एडिट करें