ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 6/ मन्त्र 2
क॒विं के॒तुं धा॒सिं भा॒नुमद्रे॑र्हि॒न्वन्ति॒ शं रा॒ज्यं रोद॑स्योः। पु॒रं॒द॒रस्य॑ गी॒र्भिरा वि॑वासे॒ऽग्नेर्व्र॒तानि॑ पू॒र्व्या म॒हानि॑ ॥२॥
स्वर सहित पद पाठक॒विम् । के॒तुम् । धा॒सिम् । भा॒नुम् । अद्रेः॑ । हि॒न्वन्ति॑ । शम् । रा॒ज्यम् । रोद॑स्योः । पु॒र॒म्ऽद॒रस्य॑ । गीः॒ऽभिः । आ । वि॒वा॒से॒ । अ॒ग्नेः । व्र॒तानि॑ । पू॒र्व्या । म॒हानि॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
कविं केतुं धासिं भानुमद्रेर्हिन्वन्ति शं राज्यं रोदस्योः। पुरंदरस्य गीर्भिरा विवासेऽग्नेर्व्रतानि पूर्व्या महानि ॥२॥
स्वर रहित पद पाठकविम्। केतुम्। धासिम्। भानुम्। अद्रेः। हिन्वन्ति। शम्। राज्यम्। रोदस्योः। पुरम्ऽदरस्य। गीःऽभिः। आ। विवासे। अग्नेः। व्रतानि। पूर्व्या। महानि ॥२॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 6; मन्त्र » 2
अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 9; मन्त्र » 2
अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 9; मन्त्र » 2
विषय - उसके उत्तम कर्त्तव्य ।
भावार्थ -
हे विद्वान् पुरुष ! ( रोदस्योः ) सूर्य पृथिवी के समान राजवर्ग और प्रजावर्ग दोनों के बीच में ( कविम् ) अति बुद्धिमान्, (केतुम् ) ज्ञानवान्, अन्यों को सन्मार्ग बतलाने वाले, (धासिम्) अन्नवत् पालक पोषक, ( भानुम् ) दीप्तियुक्त, तेजस्वी ( राज्यम् ) राजा के पद के योग्य और ( शं ) प्रजाओं को शान्तिदायक और कल्याणकारक पुरुष को ( हिन्वन्ति ) प्राप्त होते और उसको बढ़ाते हैं । ( अद्रे: ) मेघ के समान, उदार वा प्रबल शस्त्रास्त्र बल से सम्पन्न, ( पुरन्दरस्य ) शत्रु के नगरों को तोड़ने वाले, (अग्ने:) अग्नि के समान तेजस्वी, पुरुष के (पूर्व्यं) पूर्व के जनों से किये, वा उपदेश किये, श्रेष्ठ २ ( महानि ) बड़े २ आदर योग्य ( व्रतानि ) कर्त्तव्य कर्मों का ( आ विवासे ) वर्णन करता हूं ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषि: ।। वैश्वानरो देवता ॥ छन्दः – १, ४, ५ निचृत्त्रिष्टुप् । ६ विराट् त्रिष्टुप् । २ निचृत्पंक्तिः। ३, ७ भुरिक् पंक्तिः ॥ सप्तर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें