English
ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 74/ मन्त्र 5
अधा॑ ह॒ यन्तो॑ अ॒श्विना॒ पृक्ष॑: सचन्त सू॒रय॑: । ता यं॑सतो म॒घव॑द्भ्यो ध्रु॒वं यश॑श्छ॒र्दिर॒स्मभ्यं॒ नास॑त्या ॥
स्वर सहित पद पाठअध॑ । ह॒ । यन्तः॑ । अ॒श्विना॑ । पृक्षः॑ । स॒च॒न्त॒ । सू॒रयः॑ । ता । यं॒स॒तः॒ । म॒घव॑त्ऽभ्यः । ध्रु॒वम् । यशः॑ । छ॒र्दिः । अ॒स्मभ्य॑म् । नास॑त्या ॥
स्वर रहित मन्त्र
अधा ह यन्तो अश्विना पृक्ष: सचन्त सूरय: । ता यंसतो मघवद्भ्यो ध्रुवं यशश्छर्दिरस्मभ्यं नासत्या ॥
स्वर रहित पद पाठअध । ह । यन्तः । अश्विना । पृक्षः । सचन्त । सूरयः । ता । यंसतः । मघवत्ऽभ्यः । ध्रुवम् । यशः । छर्दिः । अस्मभ्यम् । नासत्या ॥ ७.७४.५
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 74; मन्त्र » 5
अष्टक » 5; अध्याय » 5; वर्ग » 21; मन्त्र » 5
अष्टक » 5; अध्याय » 5; वर्ग » 21; मन्त्र » 5
विषय - उत्तम नृपालों का वर्णन ।
भावार्थ -
हे ( अश्विना ) रथी सारथिवत् एक आश्रम रूप रथ पर स्थित, आचार्य शिष्य, स्त्री पुरुष तथा विद्वान् और सामान्य जनो ! ( अध ह ) निश्चय से ( यन्तः सूरयः ) जाते हुए, आगे बढ़ते हुए, विद्वान्, परिव्राजक जन (पृक्षः सचन्त ) सर्वत्र अन्न और स्नेह सम्पर्क को प्राप्त करते हैं । हे ( नासत्या ) सत्पुरुषों के प्रति कभी असत्य, असभ्य व्यवहार न करने वाले जनो ! (ता ) वे आप दोनों ( अस्मभ्यम् मधवद्भ्यः ) हम ऐश्वर्य और पूज्य ज्ञान वाले पुरुषों को ( ध्रुवं ) स्थिर ( यश:) यश और अन्न, और ( छर्दिः ) आवास के लिये घर ( यंसतः ) प्रदान करो ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः ॥ अश्विनौ देवते ॥ छन्दः – १, ३ निचृद् बृहती । २, ४, ६ आर्षी भुरिग् बृहती । ५ आर्षी बृहती ॥ षडृचं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें