Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 8 के सूक्त 31 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 31/ मन्त्र 1
    ऋषिः - मनुर्वैवस्वतः देवता - ईज्यास्तवो यजमानप्रशंसा च छन्दः - गायत्री स्वरः - षड्जः

    यो यजा॑ति॒ यजा॑त॒ इत्सु॒नव॑च्च॒ पचा॑ति च । ब्र॒ह्मेदिन्द्र॑स्य चाकनत् ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यः । यजा॑ति । यजा॑ते । इत् । सु॒नव॑त् । च॒ । पचा॑ति । च॒ । ब्र॒ह्मा । इत् । इन्द्र॑स्य । चा॒क॒न॒त् ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यो यजाति यजात इत्सुनवच्च पचाति च । ब्रह्मेदिन्द्रस्य चाकनत् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यः । यजाति । यजाते । इत् । सुनवत् । च । पचाति । च । ब्रह्मा । इत् । इन्द्रस्य । चाकनत् ॥ ८.३१.१

    ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 31; मन्त्र » 1
    अष्टक » 6; अध्याय » 2; वर्ग » 38; मन्त्र » 1

    भावार्थ -
    ( यः ) जो ( यजाति ) यज्ञ करता, दान देता, ईश्वरोपासना करता है ( यजाते इत् ) दान देता और पूजा ही करता चला जाता है, ( सुनवत् ) सोमरस का सम्पादन कर, उत्तम ऐश्वर्य लाभ करता, और ( पचाति च ) पाक यज्ञ करता, वा अपने आपको ज्ञानाग्नि, तप आदि में परिपक्व करता है। वह ( इन्द्रस्य ब्रह्म ) उस ऐश्वर्यवान् प्रभु के महान् गुण-वचनों, वेद-वचनों को ( चाकनत् ) सदा चाहता है।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - मनुर्वैवस्वत ऋषिः॥ १—४ इज्यास्तवो यजमानप्रशंसा च। ५—९ दम्पती। १०—१८ दम्पत्योराशिषो देवताः॥ छन्दः—१, ३, ५, ७, १२ गायत्री। २, ४, ६, ८ निचृद् गायत्री। ११, १३ विराड् गायत्री। १० पादनिचृद् गायत्री। ९ अनुष्टुप्। १४ विराडनुष्टुप्। १५—१७ विराट् पंक्तिः। १८ आर्ची भुरिक् पंक्तिः॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top