English
ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 61/ मन्त्र 15
इन्द्र॒: स्पळु॒त वृ॑त्र॒हा प॑र॒स्पा नो॒ वरे॑ण्यः । स नो॑ रक्षिषच्चर॒मं स म॑ध्य॒मं स प॒श्चात्पा॑तु नः पु॒रः ॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्रः॑ । स्पट् । उ॒त । वृ॒त्र॒ऽहा । प॒रः॒ऽपाः । नः॒ । वरे॑ण्यः । सः । नः॒ । र॒क्षि॒ष॒त् । च॒र॒मम् । सः । म॒ध्य॒मम् । सः । प॒श्चात् । पा॒तु॒ । नः॒ । पु॒रः ॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्र: स्पळुत वृत्रहा परस्पा नो वरेण्यः । स नो रक्षिषच्चरमं स मध्यमं स पश्चात्पातु नः पुरः ॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्रः । स्पट् । उत । वृत्रऽहा । परःऽपाः । नः । वरेण्यः । सः । नः । रक्षिषत् । चरमम् । सः । मध्यमम् । सः । पश्चात् । पातु । नः । पुरः ॥ ८.६१.१५
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 61; मन्त्र » 15
अष्टक » 6; अध्याय » 4; वर्ग » 38; मन्त्र » 5
अष्टक » 6; अध्याय » 4; वर्ग » 38; मन्त्र » 5
विषय - प्रभु से अभय की याचना।
भावार्थ -
( इन्द्रः ) शत्रुओं का नाशक, ऐश्वर्यों का दाता, प्रभु ( स्पट् ) सर्वद्रष्टा, ( वृत्रहा ) सब विघ्नों का नाशक ( परः-पाः ) परम पालक और ( नः वरेण्यः ) हमारा सर्वश्रेष्ठ वरण करने योग्य है। (सः) वह ( नः ) हममें से ( चरमं ) अन्तिम को, ( सः मध्यमं ) वह बीच के को, (सः पश्चात् पुरः नः पातु) वह हमारे पीछे और आगे से भी हमें बचा। इत्यष्टात्रिंशो वर्गः॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - भर्गः प्रागाथ ऋषिः॥ इन्द्रो देवता॥ छन्दः—१, ५, ११, १५, निचृद् बृहती। ३, ९ विराड् बृहती। ७, १७ पादनिचृद् बृहती। १३ बृहती। २, ४, १० पंक्तिः। ६, १४, १६ विराट् पंक्तिः। ८, १२, १८ निचृत् पंक्तिः॥ अष्टादशर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें