ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 89/ मन्त्र 3
प्र व॒ इन्द्रा॑य बृह॒ते मरु॑तो॒ ब्रह्मा॑र्चत । वृ॒त्रं ह॑नति वृत्र॒हा श॒तक्र॑तु॒र्वज्रे॑ण श॒तप॑र्वणा ॥
स्वर सहित पद पाठप्र । वः॒ । इन्द्रा॑य । बृ॒ह॒ते । मरु॑तः । ब्रह्म॑ । अ॒र्च॒त॒ । वृ॒त्रम् । ह॒न॒ति॒ । वृ॒त्र॒ऽहा । श॒तऽक्र॑तुः । वज्रे॑ण । श॒तऽप॑र्वणा ॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र व इन्द्राय बृहते मरुतो ब्रह्मार्चत । वृत्रं हनति वृत्रहा शतक्रतुर्वज्रेण शतपर्वणा ॥
स्वर रहित पद पाठप्र । वः । इन्द्राय । बृहते । मरुतः । ब्रह्म । अर्चत । वृत्रम् । हनति । वृत्रऽहा । शतऽक्रतुः । वज्रेण । शतऽपर्वणा ॥ ८.८९.३
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 89; मन्त्र » 3
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 12; मन्त्र » 3
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 12; मन्त्र » 3
विषय - इन्द्र प्रभु की स्तुति।
भावार्थ -
हे ( मरुतः ) बलवान् शत्रुहन्ता एवं परिमितभाषी जनो ! आप लोग ( बृहते इन्द्राय ) बड़े २ ऐश्वर्यवान् प्रभु के ( ब्रह्म अर्चत ) महान् सामर्थ्य की स्तुति करो। वह ( वृत्रहा ) दुष्टों का हन्ता ( शत-क्रतुः ) अपरमित ज्ञानी, ( शत-पर्वणा वज्रेण ) सैकड़ों पर्वों से युक्त वज्र, बल, सैन्य वा ज्ञान से ( वृत्रं ) दुष्ट शत्रु और अज्ञान का ( हनति ) नाश करता है।
टिप्पणी -
‘वज्र’—अज्ञान का वर्जन करने से ज्ञान वज्र है।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - नृमेधपुरुमेधावृषी॥ इन्द्रो देवता॥ छन्दः—१, ७ बृहती। ३ निचृद् बृहती। २ पादनिचृत् पंक्तिः। ४ विराट् पंक्तिः। ५ विरानुष्टुप्। ६ निचृदनुष्टुप्॥ पडृचं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें