Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 9 के सूक्त 101 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 9/ सूक्त 101/ मन्त्र 6
    ऋषिः - ययातिर्नाहुषः देवता - पवमानः सोमः छन्दः - निचृदनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः

    स॒हस्र॑धारः पवते समु॒द्रो वा॑चमीङ्ख॒यः । सोम॒: पती॑ रयी॒णां सखेन्द्र॑स्य दि॒वेदि॑वे ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    स॒हस्र॑ऽधारः । प॒व॒ते॒ । स॒मु॒द्रः । वा॒च॒म्ऽई॒ङ्ख॒यः । सोमः॑ । पतिः॑ । र॒यी॒णाम् । सखा॑ । इन्द्र॑स्य । दि॒वेऽदि॑वे ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    सहस्रधारः पवते समुद्रो वाचमीङ्खयः । सोम: पती रयीणां सखेन्द्रस्य दिवेदिवे ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सहस्रऽधारः । पवते । समुद्रः । वाचम्ऽईङ्खयः । सोमः । पतिः । रयीणाम् । सखा । इन्द्रस्य । दिवेऽदिवे ॥ ९.१०१.६

    ऋग्वेद - मण्डल » 9; सूक्त » 101; मन्त्र » 6
    अष्टक » 7; अध्याय » 5; वर्ग » 2; मन्त्र » 1

    भावार्थ -
    (इन्द्रस्य सखा) उस परमेश्वर का मित्र (सोमः) सोम-आत्मा, वा विद्वान् भक्त (दिवे दिवे) दिनों दिन (रयीणां पतिः) ऐश्वर्यों का स्वामी (सहस्र-धारः) सहस्रों वाणियों वा शक्तियों से युक्त (वाचम्-ईंखयः) स्तुतियों का करने वाला होकर भी (समुद्रः) समुद्र के तुल्य स्वयं रसों से पूर्ण होता है। (२) अथवा सोम सर्वोत्पादक प्रभु-समुद्रवत् रस का सागर, भीतरी वाणी का प्रेरक, सब ऐश्वर्यों का स्वामी, (इन्द्रस्य सखा) इस जीवात्मा का मित्र है।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषिः–१-३ अन्धीगुः श्यावाश्विः। ४—६ ययातिर्नाहुषः। ७-९ नहुषो मानवः। १०-१२ मनुः सांवरणः। १३–१६ प्रजापतिः। पवमानः सोमो देवता॥ छन्द:- १, ६, ७, ९, ११—१४ निचृदनुष्टुप्। ४, ५, ८, १५, १६ अनुष्टुप्। १० पादनिचृदनुष्टुप्। २ निचृद् गायत्री। ३ विराड् गायत्री॥ षोडशर्चं सूक्तम्॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top