English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 7/ सूक्त 40/ मन्त्र 2
सूक्त - प्रस्कण्वः
देवता - सरस्वान्
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सरस्वान् सूक्त
आ प्र॒त्यञ्चं॑ दा॒शुषे॑ दा॒श्वंसं॒ सर॑स्वन्तं पुष्ट॒पतिं॑ रयि॒ष्ठाम्। रा॒यस्पोषं॑ श्रव॒स्युं वसा॑ना इ॒ह हु॑वेम सद॑नं रयी॒णाम् ॥
स्वर सहित पद पाठआ । प्र॒त्यञ्च॑म् । दा॒शुषे॑ । दा॒श्वंस॑म् । सर॑स्वन्तम् । पु॒ष्ट॒ऽपति॑म् । र॒यि॒ऽस्थाम् । रा॒य: । पोष॑म् । श्र॒व॒स्युम् । वसा॑ना: । इ॒ह । हु॒वे॒म॒ । सद॑नम् । र॒यी॒णाम् ॥४१.२॥
स्वर रहित मन्त्र
आ प्रत्यञ्चं दाशुषे दाश्वंसं सरस्वन्तं पुष्टपतिं रयिष्ठाम्। रायस्पोषं श्रवस्युं वसाना इह हुवेम सदनं रयीणाम् ॥
स्वर रहित पद पाठआ । प्रत्यञ्चम् । दाशुषे । दाश्वंसम् । सरस्वन्तम् । पुष्टऽपतिम् । रयिऽस्थाम् । राय: । पोषम् । श्रवस्युम् । वसाना: । इह । हुवेम । सदनम् । रयीणाम् ॥४१.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 7; सूक्त » 40; मन्त्र » 2
विषय - रससागर ईश्वर का स्मरण।
भावार्थ -
(इह) इस संसार में और इस मानव-देह में (वसानाः) रहते हुए हम (प्रत्यञ्चः) प्रत्येक पदार्थ में व्यापक (दाशुषे दाश्वंसं) अपने को उसके अधीन समर्पण करने वाले साधक को बल, ज्ञान, प्रदान करते हुए, (सरस्वन्तं) शक्ति, क्रिया और ज्ञान के सागर (पुष्टपतिम्) सब पुष्टियों के स्वामी, सबके पोषक, (रयि स्थाम्) रयि बल और प्राणों में अधिष्ठाता रूप से स्थित (रायः स्पोषं) धनों और प्राणों के पोषक, (श्रवस्युम्) देहधारियों को अन्न प्रदान करने हारे (रयीणां सदनं) तथा समस्त ऐश्वर्यों और बलों के आश्रयस्थान में परम आत्मा को हम सदा (आ हुवेम) स्मरण करें और उसको पुकारें।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - प्रस्कण्व ऋषिः। सरस्वान् देवता। १ भुरिक्। २ त्रिष्टुप्। द्वयृचं सूक्तम्।
इस भाष्य को एडिट करें