ऋग्वेद - मण्डल 4/ सूक्त 30/ मन्त्र 1
नकि॑रिन्द्र॒ त्वदुत्त॑रो॒ न ज्यायाँ॑ अस्ति वृत्रहन्। नकि॑रे॒वा यथा॒ त्वम् ॥१॥
स्वर सहित पद पाठनकिः॑ । इ॒न्द्र॒ । त्वत् । उत्ऽत॑रः । न । ज्याया॑न् । अ॒स्ति॒ । वृ॒त्र॒ऽह॒न् । नकिः॑ । ए॒व । यथा॑ । त्वम् ॥
स्वर रहित मन्त्र
नकिरिन्द्र त्वदुत्तरो न ज्यायाँ अस्ति वृत्रहन्। नकिरेवा यथा त्वम् ॥१॥
स्वर रहित पद पाठनकिः। इन्द्र। त्वत्। उत्ऽतरः। न। ज्यायान्। अस्ति। वृत्रऽहन्। नकिः। एव। यथा। त्वम् ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 4; सूक्त » 30; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 6; वर्ग » 19; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 6; वर्ग » 19; मन्त्र » 1
विषय - राजा की सर्वोक्तम स्थिति । सर्वोपरि परमेश्वर का वर्णन ।
भावार्थ -
हे (इन्द्र) ऐश्वर्यवन् ! हे (वृत्रहन्) बढ़ते शत्रु और बाधक विघ्नों के नाश करने वाले राजन् ! हे प्रभो ! (त्वत् उत्तरः नकिः) तुझ से बढ़कर, तेरा प्रतिपक्षी कोई नहीं (त्वत् ज्यायान् नकिः अस्ति) तुझ से बड़ा भी कोई नहीं । (यथा त्वम्) जैसा तू है वैसा तेरे सदृश भी (नकिः एव) कोई नहीं है ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वामदेव ऋषिः ॥ १–८, १२–२४ इन्द्रः । ९-११ इन्द्र उषाश्च देवते ॥ छन्द:- १, ३, ५, ९, ११, १२, १६, १८, १९, २३ निचृद्गायत्री । २, १०, ७, १३, १४, १५, १७, २१, २२ गायत्री । ४, ६ विराड् गायत्री ।२० पिपीलिकामध्या गायत्री । ८, २४ विराडनुष्टुप् ॥ चतुर्विंशत्पृचं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें