Loading...
यजुर्वेद अध्याय - 38

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 38/ मन्त्र 14
    ऋषिः - दीर्घतमा ऋषिः देवता - द्यावापृथिवी देवते छन्दः - अतिशक्वरी स्वरः - पञ्चमः
    0

    इ॒षे पि॑न्वस्वो॒र्जे पि॑न्वस्व॒ ब्रह्म॑णे पिन्वस्व क्ष॒त्राय॑ पिन्वस्व॒ द्यावा॑पृथिवी॒भ्यां॑ पिन्वस्व।धर्मा॑सि सु॒धर्मामे॑न्य॒स्मे नृ॒म्णानि॑ धारय॒ ब्र॒ह्म॑ धारय क्ष॒त्रं धा॑रय॒ विशं॑ धारय॥१४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    इ॒षे। पि॒न्व॒स्व॒। ऊ॒र्जे। पि॒न्व॒स्व॒। ब्रह्म॑णे। पि॒न्व॒स्व॒। क्ष॒त्राय॑। पि॒न्व॒स्व॒। द्यावा॑पृथि॒वीभ्या॑म्। पि॒न्व॒स्व॒ ॥ धर्म॑। अ॒सि॒। सु॒धर्मेति॑ सु॒ऽधर्म॑। अमे॑नि। अ॒स्मेऽइत्य॒स्मे। नृ॒म्णानि॑। धा॒र॒य॒। ब्रह्म॑। धा॒र॒य॒। क्ष॒त्रम्। धा॒र॒य॒। विश॑म्। धा॒र॒य॒ ॥१४ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    इषे पिन्वस्वोर्जे पिन्वस्व ब्रह्मणे पिन्वस्व क्षत्राय पिन्वस्व द्यावापृथिवीभ्याम्पिन्वस्व । धर्मासि सुधर्मामेन्यस्मे नृम्णानि धारय ब्रह्म धारय क्षत्रन्धारय विशन्धारय ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    इषे। पिन्वस्व। ऊर्जे। पिन्वस्व। ब्रह्मणे। पिन्वस्व। क्षत्राय। पिन्वस्व। द्यावापृथिवीभ्याम्। पिन्वस्व॥ धर्म। असि। सुधर्मेति सुऽधर्म। अमेनि। अस्मेऽइत्यस्मे। नृम्णानि। धारय। ब्रह्म। धारय। क्षत्रम्। धारय। विशम्। धारय॥१४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 38; मन्त्र » 14
    Acknowledgment

    व्याखान -

    हे सर्वसौख्यप्रदेश्वर ! हामीलाई इषे = उत्तम अन्नका लागी पिन्वस्व = पुष्ट गर, अन्न को अपचन सम्बन्धि रोग हरु बाट बचाऊ तथा हामीहरु अन्न को अभाव ले कहिल्यै दुःखी नहीं । हे महाबल! ऊर्जे=अत्यन्त पराक्रम का लागी हामीलाई पिन्वस्व= पुष्ट गर । हे वेदोत्पादक ! ब्रह्मणे = सत्य वेद विद्या लाई प्राप्त गर्नका लागी बुद्धि आदि बल द्वारा हामीलाई सदैव पिन्वस्व = पुष्ट र बलयुक्त गर। हे महाराजाधिराज परब्रह्मन् ! क्षत्राय = अखण्ड चक्रवर्ती राज्य का लागी, शौर्य, धैर्य, नीति, विनय, पराक्रम र उत्तम गुण युक्त बल आदि बाट स्वकृपा ले हामीहरुलाई यथावत् पिन्वस्व = पुष्ट गर । अन्य देशवासी राजा हाम्रो देश मा कहिल्यै न हुन् । तथा हामीहरु कहिल्यै पराधीन न हौं । हे स्वर्गपृथिवीश ! द्यावापृथिवीभ्याम् = स्वर्ग [परमोत्कृष्ट मोक्ष सुख ] पृथिवी [ संसार सुख] ई दुवै का लागी हामीलाई पिन्वस्व = समर्थ गर । हे सुष्ठु धर्मशील ! तिमी धर्म असि=धर्मकारी हौ तथा सुधर्म = धर्मस्वरूप हौ । हामीहरुलाई पनि आफ्नो कृपा ले धर्मात्मा बनाऊ । अमेनि= तिमी निर्वैर हौं, हामीलाई पनि निर्वैर बनाऊ र स्वकृपा दृष्टि ले अस्मे = [अस्मभ्यम् ] हाम्रा लागी नृम्णानि = विद्या, पुरुषार्थ, हात्ती, घोडा, सुवर्ण, हीरादिरत्न, उत्कृष्ट राज्य, उत्तम पुरुष र प्रीत्यादि पदार्थ हरु लाई धारय धारण गराऊ, जसले हामीहरु कुनै पदार्थ को अभाव मा दुःखी नहौं । हे सर्वाधि पते ! ब्रह्म-धारय = ब्राह्मण = पूर्णविद्यादि सद्गुण युक्त हुन्, क्षत्रं धारय= क्षत्रिय - बुद्धि, विद्यादि तथा शौर्यादि गुणयुक्त हुन्, विशं धारय - वैश्य - अनेक विद्या मा-उद्यम, बुद्धि, धन, एवं धान्यादि वस्तुयुक्त हुन् । तथा 'शूद्रादि' पनि सेवादि गुण हरु ले युक्त हाम्रो राज्य मा हुन् । ई सबै उत्तम स्वदेश भक्त हुन्, इनिहरु सबैलाई धारय- तपाईं नै धारण गर्नु होस्, जसले हाम्रो अखण्ड ऐश्वर्य तपाईंको कृपा ले सदा वर्तमान रहोस् ॥३१॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top