English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 26/ मन्त्र 4
सूक्त - सविता
देवता - पशुसमूहः
छन्दः - भुरिगअनुष्टुप्
सूक्तम् - पशुसंवर्धन सूक्त
सं सि॑ञ्चामि॒ गवां॑ क्षी॒रं समाज्ये॑न॒ बलं॒ रस॑म्। संसि॑क्ता अ॒स्माकं॑ वी॒रा ध्रु॒वा गावो॒ मयि॒ गोप॑तौ ॥
स्वर सहित पद पाठसम् । सि॒ञ्चा॒मि॒ । गवा॑म् । क्षी॒रम् । सम् । आज्ये॑न । बल॑म् । रस॑म् । सम्ऽसि॑क्ता: । अ॒स्माक॑म् । वी॒रा: । ध्रु॒वा: । गाव॑: । मयि॑ । गोऽप॑तौ ॥२६.४॥
स्वर रहित मन्त्र
सं सिञ्चामि गवां क्षीरं समाज्येन बलं रसम्। संसिक्ता अस्माकं वीरा ध्रुवा गावो मयि गोपतौ ॥
स्वर रहित पद पाठसम् । सिञ्चामि । गवाम् । क्षीरम् । सम् । आज्येन । बलम् । रसम् । सम्ऽसिक्ता: । अस्माकम् । वीरा: । ध्रुवा: । गाव: । मयि । गोऽपतौ ॥२६.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 26; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - সঙ্গতিকরণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(গবাম্) গাভীর (ক্ষীরম্) দুধ [নিজের মনুষ্যদের ওপর/প্রতি] (সম্) যথানিয়মে (সিঞ্চামি) আমি সীঞ্চন করি এবং [সেই মনুষ্যদের] (বলম্) বল এবং (রসম্) শরীরপোষক ধাতুকে (আজ্যেন) ঘৃত দ্বারা (সম্) যথানিয়মে [সীঞ্চন করি]। (অস্মাকম্) আমাদের (বীরাঃ) বীর পুরুষ [দুধ, ঘী আদি দ্বারা] (সংসিক্তাঃ) উত্তমরূপে সিক্ত থাকুক, [এইজন্য] (ময়ি) আমার (গোপতৌ) গোপতির কাছে (গাবঃ) গাভী (ধ্রুবাঃ) স্থায়ী [থাকুক] ॥৪॥
भावार्थ - মনুষ্য চেষ্টাপূর্বক গাভীর রক্ষা করে তার দুধ ঘী ইত্যাদির সেবন দ্বারা নিজের এবং নিজের পুরুষদের শারীরিক ধাতুকে পুষ্ট করে, বল ও বুদ্ধি বৃদ্ধি করে বীর তৈরি করুক। এইভাবে যে প্রধান পুরুষ নিজের উপকারী সভাসদকে ভরণ-পোষণ আদি উচিত ব্যবহার দ্বারা পুষ্ট করতে থাকে, সেই নীতিনিপুণ সংসারের বৃদ্ধি করে ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें