Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 20 > सूक्त 72

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 72/ मन्त्र 2
    सूक्त - परुच्छेपः देवता - इन्द्रः छन्दः - अत्यष्टिः सूक्तम् - सूक्त-७२

    वि त्वा॑ ततस्रे मिथु॒ना अ॑व॒स्यवो॑ व्र॒जस्य॑ सा॒ता गव्य॑स्य निः॒सृजः॒ सक्ष॑न्त इन्द्र निः॒सृजः॑। यद्ग॒व्यन्ता॒ द्वा जना॒ स्वर्यन्ता॑ स॒मूह॑सि। आ॒विष्करि॑क्र॒द्वृष॑णं सचा॒भुवं॒ वज्र॑मिन्द्र सचा॒भुव॑म् ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    वि । त्वा॒ । त॒त॒स्रे॒ । मि॒थु॒ना: । अ॒व॒स्यव॑: । व्र॒जस्य॑ । सा॒ता । गव्य॑स्य । नि॒:ऽसृज॑: । सक्ष॑न्त । इ॒न्द्र॒ । नि॒:ऽसृज॑ ॥ यत् । ग॒व्यन्ता॑ । द्वा । जना॑ । स्व॑: । यन्ता॑ । स॒म्ऽऊह॑सि ॥ आ॒वि: । करि॑क्रत् । वृष॑णम् । स॒चा॒ऽभुव॑म् । वज्र॑म् । इ॒न्द्र॒ । स॒चा॒ऽभुव॑म् ॥७२.२॥


    स्वर रहित मन्त्र

    वि त्वा ततस्रे मिथुना अवस्यवो व्रजस्य साता गव्यस्य निःसृजः सक्षन्त इन्द्र निःसृजः। यद्गव्यन्ता द्वा जना स्वर्यन्ता समूहसि। आविष्करिक्रद्वृषणं सचाभुवं वज्रमिन्द्र सचाभुवम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    वि । त्वा । ततस्रे । मिथुना: । अवस्यव: । व्रजस्य । साता । गव्यस्य । नि:ऽसृज: । सक्षन्त । इन्द्र । नि:ऽसृज ॥ यत् । गव्यन्ता । द्वा । जना । स्व: । यन्ता । सम्ऽऊहसि ॥ आवि: । करिक्रत् । वृषणम् । सचाऽभुवम् । वज्रम् । इन्द्र । सचाऽभुवम् ॥७२.२॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 72; मन्त्र » 2

    भाषार्थ -
    (ইন্দ্র !) হে ইন্দ্র [পরম ঐশ্বর্যবান্ জগদীশ্বর] (ব্রজস্য) মার্গের (সাতা) প্রাপ্তিতে (অবস্যবঃ) রক্ষাকামী (সক্ষন্তঃ) গতিশীল, (গব্যস্য) পৃথিবীর জন্য হিত (নিঃসৃজঃ) নিত্য উৎপন্নকারী এবং (নিঃসৃজঃ) নিরন্তর দাতা (মিথুনাঃ) মিথুন/যুগলের সমূহ (ত্বা) আপনাকে [আপনার গুণ সমূহকে] (বি) বিবিধ প্রকারে (ততস্রে) বিস্তারিত করেছে। (যৎ) কারণ, (ইন্দ্র) হে ইন্দ্র ! [পরমাত্মন্] (বৃষণম্) বলবান্, (সচাভুবম্) সর্বদা সম্মিলিতভাবে অবস্থানকারী, (সচাভুবম্) সেচনের [বৃদ্ধি] সহিত বর্তমান (বজ্রম্) বজ্রকে [দণ্ডগুণ] (আবিঃ করিক্রৎ) প্রকট পূর্বক/প্রকটকারী আপনি (গব্যন্তা) বাণী [বিদ্যা] অভিলাষী, (স্বঃ) সুখ (যন্তা) প্রাপ্তকারী (দ্বা) উভয় (জনা) জনকে [স্ত্রী-পুরুষ] (সমূহসি) যথাবৎ চেতনা প্রদান করেন॥২॥

    भावार्थ - যে স্ত্রী-পুরুষ সকলের সুখের জন্য রাজ্য আদি প্রাপ্ত করে শিষ্টসুখদায়ক, দুষ্টবিনাশক পরমাত্মার ভক্তি করে, তাঁদের জগদীশ্বর উন্নতির জন্য সদা উৎসাহ প্রদান করেন ॥২॥ এই মন্ত্র আছে-অথ০ ২০।৭৫।১ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top