English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 1/ सूक्त 17/ मन्त्र 2
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - लोहितवासः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - रुधिरस्रावनिवर्तनधमनीबन्धन सूक्त
तिष्ठा॑वरे॒ तिष्ठ॑ पर उ॒त त्वं ति॑ष्ठ मध्यमे। क॑निष्ठि॒का च॒ तिष्ठ॑ति तिष्ठा॒दिद्ध॒मनि॑र्म॒ही ॥
स्वर सहित पद पाठतिष्ठ॑ । अ॒व॒रे॒ । तिष्ठ॑ । प॒रे॒ । उ॒त । त्वम् । ति॒ष्ठ॒ । म॒ध्य॒मे॒ । क॒नि॒ष्ठि॒का । च॒ । तिष्ठ॑ति । तिष्ठा॑त् । इत् । ध॒मनि॑: । म॒ही ॥
स्वर रहित मन्त्र
तिष्ठावरे तिष्ठ पर उत त्वं तिष्ठ मध्यमे। कनिष्ठिका च तिष्ठति तिष्ठादिद्धमनिर्मही ॥
स्वर रहित पद पाठतिष्ठ । अवरे । तिष्ठ । परे । उत । त्वम् । तिष्ठ । मध्यमे । कनिष्ठिका । च । तिष्ठति । तिष्ठात् । इत् । धमनि: । मही ॥
अथर्ववेद - काण्ड » 1; सूक्त » 17; मन्त्र » 2
भाषार्थ -
(অবরে) শরীরের অধোভাগে বর্তমান হে ধমনি ! (তিষ্ঠ) তুমি যথাস্থানে স্থিত থাকো, (পরে) ঊর্ধ্বাঙ্গে বর্তমান হে ধমনি ! (উত) এবং (মধ্যমে) মধ্যমাঙ্গে বর্তমান হে ধমনি ! (ত্বম্) তুমি (তিষ্ঠ) যথাস্থানে স্থিত থাকো। (কনিষ্ঠিকা চ) এবং সবচেয়ে ছোটো অর্থাৎ সূক্ষ্মতর ধমনি (তিষ্ঠতি) তো স্বস্থানে স্থিত থাকেই, (মহী ধমনী) সর্ববৃহৎ ধমনি (তিষ্ঠাৎ ইত) ও স্বস্থানে স্থিত থাকুক।
टिप्पणी -
[মন্ত্র (১) এ তো শিরার বর্ণনা হয়েছে। মন্ত্র (২) এ ধমনির। ইহা ধম-ধম করে চলে, হাতের কব্জিতে রয়েছে, আঙুলের নীচে, যা দ্বারা স্বাস্থ্য ও শরীরের তাপমাত্রার পরীক্ষা করা হয়। হৃদয়ের গতির কারণে ধমনিতে ধম-ধম এর গতি হয়।]