अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 67/ मन्त्र 3
अ॒ग्निं होता॑रं मन्ये॒ दास्व॑न्तं॒ वसुं॑ सू॒नुं सह॑सो जा॒तवे॑दसं॒ विप्रं॒ न जा॒तवे॑दसम्। य ऊ॒र्ध्वया॑ स्वध्व॒रो दे॒वो दे॒वाच्या॑ कृ॒पा। घृ॒तस्य॒ विभ्रा॑ष्टि॒मनु॑ वष्टि शो॒चिषा॒ जुह्वा॑नस्य स॒र्पिषः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठअ॒ग्निम् । होता॑रम् । म॒न्ये॒ । दास्व॑न्तम् । वसु॑म् । सू॒नुम् । सह॑स: । जा॒तऽवे॑दसम् । विप्र॑म् । न । जा॒तऽवे॑दसम् ॥ य: । ऊ॒र्ध्वया॑ । सु॒ऽअ॒ध्व॒र: । दे॒व: । दे॒वाच्या॑ । कृ॒पा ॥ घृतस्य॑ । विऽभ्रा॑ष्टिम् । अनु॑ । व॒ष्टि॒ । शो॒चिषा॑ । आ॒जुह्वा॑नस्य । स॒र्पिष: ॥६७.३॥
स्वर रहित मन्त्र
अग्निं होतारं मन्ये दास्वन्तं वसुं सूनुं सहसो जातवेदसं विप्रं न जातवेदसम्। य ऊर्ध्वया स्वध्वरो देवो देवाच्या कृपा। घृतस्य विभ्राष्टिमनु वष्टि शोचिषा जुह्वानस्य सर्पिषः ॥
स्वर रहित पद पाठअग्निम् । होतारम् । मन्ये । दास्वन्तम् । वसुम् । सूनुम् । सहस: । जातऽवेदसम् । विप्रम् । न । जातऽवेदसम् ॥ य: । ऊर्ध्वया । सुऽअध्वर: । देव: । देवाच्या । कृपा ॥ घृतस्य । विऽभ्राष्टिम् । अनु । वष्टि । शोचिषा । आजुह्वानस्य । सर्पिष: ॥६७.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 67; मन्त्र » 3
भाषार्थ -
(অগ্নিম্) সর্বাগ্রণী পরমেশ্বরকে (হোতারম্) সকলকিছুর দাতা (মন্যে) আমি মান্য করি; (দাস্বন্তম্) উনাকেই আমি সবকিছুর দাতা মান্য করি; (বসুম্) উনাকেই সর্বশ্রেষ্ঠ সম্পত্তি তথা (সহসঃ সূনুম্) বলের প্রেরক মান্য করি; (জাতবেদসম্) প্রত্যেক উৎপন্ন পদার্থের বেত্তা, তথা (বিপ্রং ন) মেধাবীর সদৃশ (জাতবেদসম্) বিদ্যাবান্ মান্য করি। (যঃ) যে (দেবঃ) পরমেশ্বর দেব (ঊর্ধ্বয়া দেবাচ্যা কৃপা) ঊর্ধ্বের দ্যুলোকে সূর্যাদি দেবতাকে প্রাপ্ত হয়ে নিজ সামর্থ্য দ্বারা (স্বধ্বরঃ) উত্তম-সংসার-যজ্ঞ রচনা করছেন, সেই পরমেশ্বর (আজুহ্বানস্য) আহুত (সর্পিষঃ ঘৃতস্য) গলিত ঘৃতের (বিভ্রাষ্টিম্ অনু) বিশিষ্ট চমকের অনুরূপ (শোচিষা) চমক দ্বারা (বষ্টি) চমকিত হয়।
- [দাস্বন্তম্=দাসৃ দানে। সূনুম্=সূ প্রেরণে। জাতবেদসম্=জাতং জাতং বেত্তি। কৃপা=কৃপু সামর্থ্যে। বষ্টিং=কান্তিকর্মা (নিঘং০ ১.৬)।]
इस भाष्य को एडिट करें