English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 23/ मन्त्र 4
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - चन्द्रमाः, योनिः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - वीरप्रसूति सूक्त
यानि॑ भ॒द्राणि॒ बीजा॑न्यृष॒भा ज॒नय॑न्ति च। तैस्त्वं पु॒त्रं वि॑न्दस्व॒ सा प्र॒सूर्धेनु॑का भव ॥
स्वर सहित पद पाठयानि॑ । भ॒द्राणि॑ । बीजा॑नि । ऋ॒ष॒भा: । ज॒नय॑न्ति । च॒ । तै: । त्वम् । पु॒त्रम् । वि॒न्द॒स्व॒ । सा । प्र॒ऽसू: । धेनु॑का । भ॒व॒ ॥२३.४॥
स्वर रहित मन्त्र
यानि भद्राणि बीजान्यृषभा जनयन्ति च। तैस्त्वं पुत्रं विन्दस्व सा प्रसूर्धेनुका भव ॥
स्वर रहित पद पाठयानि । भद्राणि । बीजानि । ऋषभा: । जनयन्ति । च । तै: । त्वम् । पुत्रम् । विन्दस्व । सा । प्रऽसू: । धेनुका । भव ॥२३.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 23; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(যানি) যে (ভদ্রাণি বীজানি) ভদ্র বীজ-সমূহকে (ঋষভাঃ) ঋষভ-গণের ঔষধি-সমূহ (জনয়ন্তি) উৎপন্ন করে, (তৈঃ) সেই সব বীজ-সমূহ [এর সেবন] দ্বারা (ত্বম্) তুমি (পুত্রম্ বিন্দস্ব) পুত্র প্রাপ্ত করো, (সা) সেই তুমি [হে নারী!] (প্রসূঃ) সন্তানের জন্মদাত্রী/প্রসবকারী হয়ে, (ধেনুকা) অল্পকায়া, দুগ্ধদাত্রী গাভী (ভব) হও।
टिप्पणी -
[বীজানি পদ দ্বারা প্রতীত হয় যে “ঋষভাঃ” হলো ঔষধি-সমূহ, যার ভদ্রবীজ সেবন করে নারী পুত্র প্রসব করে নবজাত শিশুদের দুধ খাওয়াতে পারে। বীজ ভদ্র/কল্যাণমূলক হওয়া উচিৎ, অশুদ্ধ নয়। ঋষভাঃ-কে মন্ত্র ৬ এ বীরুধ বলা হয়েছে এবং ওষধয়ঃ এবং "মুলম্" দ্বারা এদের মূলকেও সূচিত করা হয়েছে।]