English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 23/ मन्त्र 6
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - चन्द्रमाः, योनिः
छन्दः - स्कन्धोग्रीवी बृहती
सूक्तम् - वीरप्रसूति सूक्त
यासां॒ द्यौष्पि॒ता पृ॑थि॒वी मा॒ता स॑मु॒द्रो मूलं॑ वी॒रुधां॑ ब॒भूव॑। तास्त्वा॑ पुत्र॒विद्या॑य॒ दैवीः॒ प्राव॒न्त्वोष॑धयः ॥
स्वर सहित पद पाठयासा॑म् । द्यौ: । पि॒ता । पृ॒थि॒वी । मा॒ता । स॒मु॒द्र: । मूल॑म् । वी॒रुधा॑म् । ब॒भूव॑ । ता: । त्वा॒ । पु॒त्र॒ऽविद्या॑य । दैवी॑: । प्र । अ॒व॒न्तु॒ । ओष॑धय: ॥२३.६॥
स्वर रहित मन्त्र
यासां द्यौष्पिता पृथिवी माता समुद्रो मूलं वीरुधां बभूव। तास्त्वा पुत्रविद्याय दैवीः प्रावन्त्वोषधयः ॥
स्वर रहित पद पाठयासाम् । द्यौ: । पिता । पृथिवी । माता । समुद्र: । मूलम् । वीरुधाम् । बभूव । ता: । त्वा । पुत्रऽविद्याय । दैवी: । प्र । अवन्तु । ओषधय: ॥२३.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 23; मन्त्र » 6
भाषार्थ -
(যাসাম্ বীরুধাম্) যেসকল বিরোহণশীল ঔষধি-সমূহের (পিতাঃ) পিতা (দৌঃ) দ্যুলোক, (মাতা পৃথিবী) এবং মাতা পৃথিবী, (সমুদ্রঃ) সমুদ্র (মূলম্) মূল কারণ (বভূব) হয়; (তাঃ দৈবীঃ ঔষধয়ঃ) সেই দিব্য ঔষধিসমূহ, (পুত্রবিদ্যায়) পুত্র প্রাপ্তির জন্য, (ত্বা প্রবন্তু) তোমাকে সুরক্ষিত করুক।
टिप्पणी -
[দ্যৌঃ হলো পিতা, বর্ষারূপী বীর্যপ্রদাতা। পৃথিবী হলো মাতা, ভেষজ ঔষধসমূহ পৃথিবী থেকে প্রাপ্ত হয়। সমুদ্র হলো "মূলম" যার অর্থ মূল কারণ, এগুলি সামুদ্রিক ঔষধি, যা সংলগ্ন সমুদ্র তটে১ উৎপন্ন হয়।] [১. যথা "গঙ্গায়াং ঘোষাঃ”=গঙ্গাতটে ঘোষাঃ, উপচারাৎ।]