English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 26/ मन्त्र 2
सूक्त - अथर्वा
देवता - दक्षिणदिक् सकामा अविष्यवः
छन्दः - जगती
सूक्तम् - दिक्षु आत्मारक्षा सूक्त
ये॒स्यां स्थ दक्षि॑णायां दि॒श्य॑वि॒ष्यवो॒ नाम॑ दे॒वास्तेषां॑ वः॒ काम॒ इष॑वः। ते नो॑ मृडत॒ ते नोऽधि॑ ब्रूत॒ तेभ्यो॑ वो॒ नम॒स्तेभ्यो॑ वः॒ स्वाहा॑ ॥
स्वर सहित पद पाठये । अ॒स्याम् । स्थ । दक्षि॑णायाम् । दि॒शि । अ॒वि॒ष्यव॑: । नाम॑ । दे॒वा: । तेषा॑म् । व॒: । काम॑: । इष॑व:। ते । न॒: । मृ॒ड॒त॒ । ते । न॒: । अधि॑ । ब्रू॒त॒ । तेभ्य॑: । व॒: । नम॑: । तेभ्य॑: । व॒: । स्वाहा॑ ॥२६.२॥
स्वर रहित मन्त्र
येस्यां स्थ दक्षिणायां दिश्यविष्यवो नाम देवास्तेषां वः काम इषवः। ते नो मृडत ते नोऽधि ब्रूत तेभ्यो वो नमस्तेभ्यो वः स्वाहा ॥
स्वर रहित पद पाठये । अस्याम् । स्थ । दक्षिणायाम् । दिशि । अविष्यव: । नाम । देवा: । तेषाम् । व: । काम: । इषव:। ते । न: । मृडत । ते । न: । अधि । ब्रूत । तेभ्य: । व: । नम: । तेभ्य: । व: । स्वाहा ॥२६.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 26; मन्त्र » 2
भाषार्थ -
(অস্যাম্ দক্ষিণায়াম্ দিশি) [আমাদের রাষ্ট্রের] এই দক্ষিণ দিশায় (যে) যে তোমরা (অবিষ্যবঃ) "স্বেচ্ছাপূর্বক রক্ষাকারী” (নাম) অর্থাৎ এই নামের (দেবাঃ) বিজিগীষু/ বিজয়াকাঙ্ক্ষী সৈনিক হও, (তেষাম্ বঃ) সেই তোমাদের (কামঃ) কামনা অর্থাৎ ইচ্ছাই হলো (ইষবঃ) বাণ। (তে) সেই তোমরা (নঃ মৃডত) আমাদের সুখী করো, (তে) সেই তোমরা (নঃ) আমাদের (অভিব্রূত) রাষ্ট্র-রক্ষা সম্বন্ধে অধিক জ্ঞানের কথন করো, (তেভ্যঃ বঃ) সেই তোমাদের জন্য (নমঃ) নমস্কার। (তেভ্যঃ বঃ) সেই তোমাদের জন্য (স্বাহা) আমাদের সম্পত্তির আহুতি হোক, প্রদান হোক।
टिप्पणी -
[কামঃ= রাষ্ট্র-রক্ষার জন্য জন্য স্বেচ্ছাপূর্বক কামনা। অবিষ্যবঃ=অব (রক্ষণে, ভ্বাদিঃ) + অসুন্ + ক্যচ্ (ইচ্ছা) + উঃ। স্বেচ্ছাপূর্বক রাষ্ট্র রক্ষা করা, ভৃতির কারণে নয়। স্বেচ্ছাপূর্বক রাষ্ট্র-রক্ষার কামনা রাষ্ট্রীয়-শত্রুদের বিনাশের ক্ষেত্রে সর্বোত্তম বাণরূপ।]