Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 6/ मन्त्र 14
    ऋषिः - मेधातिथिर्ऋषिः देवता - विद्वांसो देवता छन्दः - भूरिक् आर्षी जगती, स्वरः - निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    0

    वाचं॑ ते शुन्धामि प्रा॒णं ते॑ शुन्धामि॒ चक्षुस्॑ते शुन्धामि॒ श्रोत्रं॑ ते शुन्धामि॒ नाभिं॑ ते शुन्धामि॒ मेढ्रं॑ ते शुन्धामि पा॒युं ते॑ शुन्धामि च॒रित्राँ॑स्ते शुन्धामि॥१४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    वाच॑म्। ते॒। शु॒न्धा॒मि॒। प्रा॒णम्। ते॒। शु॒न्धा॒मि॒। चक्षुः॑। ते॒। शु॒न्धा॒मि॒। श्रोत्र॑म्। ते॒। शु॒न्धा॒मि॒। नाभि॑म्। ते॒। शु॒न्धा॒मि॒। मेढ्र॑म्। ते॒। शु॒न्धा॒मि॒। पा॒युम्। ते॒। शु॒न्धा॒मि॒। च॒रित्रा॑न्। ते॒। शु॒न्धा॒मि॒ ॥१४॥

    स्वर रहित मन्त्र

    वाचन्ते शुन्धामि प्राणन्ते शुन्धामि चक्षुस्ते शुन्धामि श्रोत्रन्ते शुन्धामि नाभिन्ते शुन्धामि मेढ्र्रन्ते शुन्धामि पायुन्ते शुन्धामि चरित्राँस्ते शुन्धामि ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    वाचम्। ते। शुन्धामि। प्राणम्। ते। शुन्धामि। चक्षुः। ते। शुन्धामि। श्रोत्रम्। ते। शुन्धामि। नाभिम्। ते। शुन्धामि। मेढ्रम्। ते। शुन्धामि। पायुम्। ते। शुन्धामि। चरित्रान्। ते। शुन्धामि॥१४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 6; मन्त्र » 14
    Acknowledgment

    सपदार्थान्वयः - हे शिष्य ! विविधशिक्षाभिस्ते तव अहं वाचं वक्त्यनया तां वाणीं शुन्धामि निर्मलीकरोमि,ते तव प्राणं प्राणिति येन तं जीवनहेतुंशुन्धामि निर्मलीकरोमि,ते तव चक्षुः चष्टेऽनेन तन्नेत्रं शुन्धामि निर्मलीकरोमि,ते तव श्रोत्रं शृणोति येन तत् शुन्धामि निर्मलीकरोमि, ते तव नाभिं नह्यते=बध्यते यथा तां शुन्धामि निर्मलीकरोमि, ते तव मेढ्रं मेहत्यनेन तदुपस्थेन्द्रियं शुन्धामि निर्मलीकरोमि,ते तव पायुं पात्यनेन तं गुह्येन्द्रियं शुन्धामि निर्मलीकरोमि,ते तव चरित्रान् व्यवहारान् शुन्धामि निर्मलीकरोमि ॥ ६ । १४।। [हे शिष्य! विविधशिक्षाभिस्तेऽहं वाचं, प्राणं, चक्षुः, श्रोत्रं, नाभिं, मेढ्रं, पायुं, चरित्रान् शुन्धामि]

    पदार्थः -
    (वाचम्) वक्त्यनया तां वाणीम् (ते) तव (शुन्धामि) निर्मलीकरोमि (प्राणम्) प्राणिति येन तं जीवनहेतुम् (ते) (शुन्धामि ) (चक्षुः) चष्टेऽनेन तन्नेत्रम् (ते) (शुन्धामि) (श्रोत्रम्) शृणोति येन तत् (ते) (शुन्धामि) (नाभिम्) नह्यते=बध्यते यथा ताम् (ते) (शुन्धामि) (मेढ्रम्) मेहत्यनेन तदुपस्थेन्द्रियम् (ते) (शुन्धामि) (पायुम्) पात्यनेन तं गुह्येन्द्रियम् (ते) (शुन्धामि) (चरित्रान्) व्यवहारान् (ते) (शुन्धामि)॥अयं मंत्र: शत० ३।८।२।६ व्याख्यातः॥ १४॥

    भावार्थः - गुरुभिर्गुरूपत्नीभिश्च वेदोपवेदवेदाङ्गोपाङ्गशिक्षया देहेन्द्रियान्तःकरणात्मनःशुद्धिशरीरपुष्टिप्राणसन्तुष्टीः प्रदाय, सर्वे कुमारा: सर्वा: कन्याश्च सद्गुणेषु प्रवर्त्तयितव्या इति ।।६ । १४।।

    विशेषः - मेधातिथि:। विद्वांसः=स्पष्टम् ॥ भुरिगार्षी जगती। निषादः ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top