English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 7/ सूक्त 42/ मन्त्र 2
सूक्त - प्रस्कण्वः
देवता - सोमारुद्रौ
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - पापमोचन सूक्त
सोमा॑रुद्रा यु॒वमे॒तान्य॒स्मद्विश्वा॑ त॒नूषु॑ भेष॒जानि॑ धत्तम्। अव॑ स्यतं मु॒ञ्चतं॒ यन्नो॒ अस॑त्त॒नूषु॑ ब॒द्धं कृ॒तमेनो॑ अ॒स्मत् ॥
स्वर सहित पद पाठसोमा॑रुद्रा । यु॒वम् । ए॒तानि॑ । अ॒स्मत् । विश्वा॑ । त॒नूषु॑ । भे॒ष॒जानि॑ । ध॒त्त॒म् । अव॑ । स्य॒त॒म् । मु॒ञ्चत॑म् । यत् । न॒: । अस॑त् । त॒नूषु॑ । ब॒ध्दम् । कृ॒तम् । एन॑: । अ॒स्मत् ॥४३.२॥
स्वर रहित मन्त्र
सोमारुद्रा युवमेतान्यस्मद्विश्वा तनूषु भेषजानि धत्तम्। अव स्यतं मुञ्चतं यन्नो असत्तनूषु बद्धं कृतमेनो अस्मत् ॥
स्वर रहित पद पाठसोमारुद्रा । युवम् । एतानि । अस्मत् । विश्वा । तनूषु । भेषजानि । धत्तम् । अव । स्यतम् । मुञ्चतम् । यत् । न: । असत् । तनूषु । बध्दम् । कृतम् । एन: । अस्मत् ॥४३.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 7; सूक्त » 42; मन्त्र » 2
विषय - मुञ्चतं, अवस्यतम्
पदार्थ -
१. हे (सोमारुद्रा) = सोम व रुद्र [जल व अग्नि] (युवम्) = आप दोनों (एतानि विश्वा भेषजानि) = इन रोगनिहरणक्षम औषधों को (अस्मत् तनूषु) = हमारे शरीरों में (धत्तम्) = स्थापित करो। आपः व ज्योति के समन्वय से वह रस उत्पन्न होता है, जो अमृतम्-नीरोगता देता है। २. (न:) = हमारे (तनूषु बद्धम्) = शरीरों में सम्बद्ध (यत्) = जो (कृतं एन: असत्) = किया गया पाप व कष्ट हो, उसे (अस्मत् मुञ्चतम्) = हमसे विश्लिष्ट [पृथक्] कर दो। हमसे पृथक् करके (अवस्यतम्) = इसे सुदूर विनष्ट ही कर डालो।
भावार्थ -
'सोम और रुद्र' का समन्वय रस-विशेष को उत्पन्न करके सब रोगों के विनाश का कारण बने।
इस भाष्य को एडिट करें