English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 7/ सूक्त 73/ मन्त्र 11
सूक्त - अथर्वा
देवता - घर्मः, अश्विनौ
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - धर्म सूक्त
सू॑यव॒साद्भग॑वती॒ हि भू॒या अधा॑ व॒यं भग॑वन्तः स्याम। अ॒द्धि तृण॑मघ्न्ये विश्व॒दानीं॑ पिब शु॒द्धमु॑द॒कमा॒चर॑न्ती ॥
स्वर सहित पद पाठसु॒य॒व॒स॒ऽअत् । भग॑ऽवती । हि । भू॒या: । अध॑ । व॒यम् । भग॑ऽवन्त: । स्या॒म॒ । अ॒ध्दि । तृण॑म् । अ॒घ्न्ये॒ । वि॒श्व॒ऽदानी॑म् । पिब॑ । शु॒ध्दम् । उ॒द॒कम् । आ॒ऽचर॑न्ती ॥७७.११॥
स्वर रहित मन्त्र
सूयवसाद्भगवती हि भूया अधा वयं भगवन्तः स्याम। अद्धि तृणमघ्न्ये विश्वदानीं पिब शुद्धमुदकमाचरन्ती ॥
स्वर रहित पद पाठसुयवसऽअत् । भगऽवती । हि । भूया: । अध । वयम् । भगऽवन्त: । स्याम । अध्दि । तृणम् । अघ्न्ये । विश्वऽदानीम् । पिब । शुध्दम् । उदकम् । आऽचरन्ती ॥७७.११॥
अथर्ववेद - काण्ड » 7; सूक्त » 73; मन्त्र » 11
पदार्थ -
शब्दार्थ = ( सूयवसात् ) = सुन्दर अन्न भोगनेवाली प्रजा ( भगवती ) = बहुत ऐश्वर्यवाली ( हि ) = ही ( भूया: ) = होओ। ( अधा ) = फिर ( वयम् ) = हम लोग ( भगवन्तः स्याम ) = ऐश्वर्यवाले होवें ( अघ्न्ये ) = हे हिंसा न करनेवाली प्रजा ! ( विश्वदानीं ) = समस्त दानों की क्रिया का ( आचरन्ती ) = आचरण करती हुई तू हिंसा न करनेवाली गौ के समान ( तृणम् ) = घास व अल्पमूल्यवाले पदार्थों को ( अद्धि ) = खाओ ( शुद्धम् उदकं पिब ) = शुद्ध जलपान करो ।
भावार्थ -
भावार्थ = परमात्मा वेद द्वारा हमें उपदेश देते हैं— हे मेरी प्रजाओ ! जैसे गौ साधारण घास खाकर और शुद्ध जल पी कर दुग्ध घृतादिकों को देकर उपकार करती है। ऐसे तुम भी थोड़े खर्च से आहार-व्यवहार करते हुए संसार का उपकार करो । आपका सादा जीवन हो ।
इस भाष्य को एडिट करें