Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 10 के सूक्त 131 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 131/ मन्त्र 5
    ऋषिः - सुकीर्तिः काक्षीवतः देवता - अश्विनौ छन्दः - पादनिचृत्त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः

    पु॒त्रमि॑व पि॒तरा॑व॒श्विनो॒भेन्द्रा॒वथु॒: काव्यै॑र्दं॒सना॑भिः । यत्सु॒रामं॒ व्यपि॑ब॒: शची॑भि॒: सर॑स्वती त्वा मघवन्नभिष्णक् ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    पु॒त्रम्ऽइ॑व । पि॒तरौ॑ । अ॒श्विना॑ । उ॒भा । इन्द्र॑ । आ॒वथुः॑ । काव्यैः॑ । दं॒सना॑भिः । यत् । सु॒राम॑म् । वि । अपि॑बः । शची॑भिः । सर॑स्वती । त्वा॒ । म॒घ॒ऽव॒न् । अ॒भि॒ष्ण॒क् ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    पुत्रमिव पितरावश्विनोभेन्द्रावथु: काव्यैर्दंसनाभिः । यत्सुरामं व्यपिब: शचीभि: सरस्वती त्वा मघवन्नभिष्णक् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    पुत्रम्ऽइव । पितरौ । अश्विना । उभा । इन्द्र । आवथुः । काव्यैः । दंसनाभिः । यत् । सुरामम् । वि । अपिबः । शचीभिः । सरस्वती । त्वा । मघऽवन् । अभिष्णक् ॥ १०.१३१.५

    ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 131; मन्त्र » 5
    अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 19; मन्त्र » 5

    भावार्थ -
    (पुत्रम् इव पितरा) पुत्र को जिस प्रकार माता और पिता दोनों पालन, रक्षा और स्नेह करते हैं उसी प्रकार (अश्विना) उत्तम अश्वों से युक्त सेना, और उत्तम अश्ववत् नायकों से युक्त प्रजागण दोनों (काव्यैः) विद्वानों से प्रदर्शित, (दंसनाभिः) नाना कर्मों से हे (इन्द्र) ऐश्वर्यवन् राजन् ! (त्वाम् आवथुः) तुझे प्राप्त हों, तेरी रक्षा करें, तुझे स्नेह करें। (यत्) जो तू (शचीभिः) अपनी शक्तियों से (सुरामं वि अपिबः) उत्तम रमण करने योग्य राज्यैश्वर्य को विविध प्रकारों से पालन और उपभोग करता है उस (त्वाम्) तुझको हे (मघवन्) ऐश्वर्यशालिन् ! (सरस्वती अभिष्णक्) स्त्रीवत् प्रजाजन भी सेवा करें।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषिः सुकीर्तिः काक्षीवतः॥ देवता–१– ३, ६, ७ इन्द्रः। ४, ५ अश्विनौ। छन्दः– १ त्रिष्टुप्। २ निचृत् त्रिष्टुप्। ३ विराट् त्रिष्टुप्। ५, ६, ७ पाद-निचृत् त्रिष्टुप्। ४ निचृदनुष्टुप्॥ सप्तर्चं सूक्तम्॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top